ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چی کاتێک خەونەکان واتای ڕاست دەبەخشن؟ (بە عەرەبی: متى تكون الأحلام صادقة، بە ئینگلیزی: When are dreams considered true) خەون بینین سەرنجی زۆرێک لە زانایانی ئیسلامی ڕاکێشاوە، لەوانە ئیبن سیرینی بەناوبانگ کە کتێبێکی بە ناوی "لێکدانەوەی خەون و دیدگاکان" بۆ ئەم بابەتە تەرخان کردووە، کەتیایدا جەختیکردووەتە سەر لێکدانەوەی خەونەکان لەسەر بنەمای قورئان و سوننەت و بنەما و واتاکانی زمانی عەرەبی، لە ڕووی زمانەوانییەوە خەوبینین ئاماژەیە بۆ ئەو وێنە و دیمەنانەی مرۆڤ لە کاتی خەوتندا هەستی پێدەکات.
جۆرەکانی خەوبینین
خەوەکانی مرۆڤ بەسەر سێ بەشدا دابەش دەکرێن:
١- خەوە ڕاستەقینەکان: ئەمانە ئەو خەونانەن کە لە واقیعدا دێنە دی، هەندێک جار پێیان دەوترێت "دیدگای باش" چونکە شادی و دڵنەوەوایی بۆ ئیماندار دەهێنن.
٢- خەوەکانی پەیوەست بە بیرکردنەوەکانی مرۆڤ: ئەمانە ڕەنگدانەوەی بیرکردنەوە و نیگەرانییەکانی ناوەوەی مرۆڤ خۆیەتی.
٣- خەوە تێکدەرەکان: ئەمانە خەونی ترسناکن کە کەسەکە لەخەویدا شتی ترسناک دەبینێت کە شەیتان مەبەستیەتی ببێتە هۆی ترس بۆ کەسەکە، کە هیچ واتایەکی ڕاستەقینە و لێکدانەوە و پەیوەندییەکی بە واقیعەوە نییە.
واتای بینینی خەوە ڕاستەقینەکان
خەو بینینی ڕاستی یەکێکە لەو مژدە خۆشانەی کە پێغەمبەر محەمەد ﷺ لە فەرموودە صەحیحەکاندا باسی کردووە، هەروەها یەکێکە لەو چل و شەش بەشەی پێغەمبەرایەتی. پێغەمبەر ﷺ فەرموویەتی: (لم يَبْقَ من النُّبُوَّةِ إلا المُبَشِّراتُ. قالوا: وما المُبَشِّراتُ؟ قال: الرؤيا الصالحةُ) هیچ شتێک لە پێغەمبەرایەتی نامێنێتەوە جگە لە مژدەی خۆش. کاتێک پرسیاری ئەوەی لێکرا کە ئەم مژدە خۆشانە چییە، وەڵامی دایەوە: "خەونێکی ڕاستگۆ". ئەم جۆرە خەوبینینە نیشانەی دڵسۆزی و پابەندبوونی مرۆڤە بە ئیمانەکەیەوە. لە فەرموودەی صحیحدا هاتووە کە فەرموویەتی (وأصدقُكم رؤيا أصدقُكم حديثًا) ڕاستگۆترین کەس کە خەوەکانیان ڕاستە ئەوانەن کە لە قسەکردندا ڕاستگۆترینن. سەرەڕای ئەوەش، خەونەکان نیشانەی کۆتایی زەمانە، چونکە زیاتر لە نێو باوەڕداراندا بڵاودەبنەوە و بەربڵاوتر دەبن. پێغەمبەر ﷺ دەفەرموێت: (إذا اقترب الزمانُ لم تكد رُؤيا المسلمِ تكذبُ) "لەگەڵ نزیکبوونەوەی کات، خەونەکانی ئیماندار بەدەگمەن درۆ دەبن".
کەی خەونەکان واتای ڕاستی دەبەخشن؟
خەونەکان کاتێک بە ڕاست دادەنرێت کە لە واقیعدا دێنە دی، خەونی ڕاستەقینە لە نێو پێغەمبەراندا زیاترە چونکە ئەوان هەڵبژێردراوی خودان، بۆ نموونە پێغەمبەر ئیبراهیم لە خەودا بینی کە کوڕەکەی پێغەمبەر ئیسماعیل دەکاتە قوربانی، ئامادەبوو فەرمانی خودا جێبەجێ بکات، بەڵام خودا بەرخێکی وەک جێگرەوەی قوربانییکردنی ئیسماعیلی کوڕی بۆ نارد. بەهەمان شێوە پێغەمبەرمان موحەمەد ﷺ پێغەمبەرایەتی خۆی بە خەونێکی ڕاستەقینە دەستپێکرد کە خەونەکانی لە واقیعدا بەدی دەهاتن، هەروەها لە دوای پێغەمبەران، تاکی ڕاستگۆش زۆرجار خەونی ڕاستەقینە دەبیین، وەک چۆن بە ڕاستی و ڕاستگۆیی لە قسەکردن و ئەخلاقی باش ناسراون. خەونە ڕاستەقینەکن، تادێت خەونی ڕاستەقینە لە نێو ئەو کەسانەدا دەگمەنتر دەبێت کە بێباوەڕن یان خەریکی گوناه و گومڕایین. ڕاستی خەونێک بە وەدیهاتنی لە واقیعدا دیاریدەکرێت، وەک کاتێک مرۆڤ خەون بە بەدەستهێنانی سامانەوە دەبینێت و دواتر بەدەستی دەهێنێت.
هەڵوێستی موسڵمانان سەبارەت بە خەو ڕاستەقینەکان
هەڵوێستی موسڵمان سەبارەت بە دیدگا ڕاستەقینەکان ئەوەیە کە سوپاسی خودای گەورە بکەیت، چونکە مژدەیەکی خۆشن کە ئاماژە بەوە دەکەن مرۆڤ لەسەر ڕێگای چاکە و خواپەرستی و ڕاسگۆییە، خەونەکان تەنها لەگەڵ کەسانی متمانەپێکراودا هاوبەش پێبکە و لەگەڵ ئەو کەسانەدا گفتوگۆی لەسەربکە کە شارەزان لە لێکدانەوەی ئەو جۆرە خەونانەدا.
