ناوه‌ڕۆك
ناساندن
زمانی ئاماژە فێربە (بە عەرەبی: تعلم لغة الإشارة، بە ئینگلیزی: Learning sign language) ئەو کەسانەی کە پێویستی تایبەتیان هەیە پلەی کەمئەندامی لە نێوان ئەو کەسانەی کە پێویستی تایبەتیان هەیە جیاوازە؛ ئەم زاراوەیە کۆمەڵێک خاوەن پێداویستی تایبەت لەخۆدەگرێت کە کاریگەری لەسەر تاکەکان هەیە لە ڕووی جەستەیی یان دەروونییەوە. بۆیە ئەم گروپە پێویستی بە ڕێبازی تایبەتمەند هەیە بۆ بەڕێوەبردنی هەموو لایەنەکانی ژیان. یەکێک لە گرنگترین شێوازەکان بۆ کارلێککردن لەگەڵ کەسانی خاوەن پێداویستی تایبەت، دروستکردنی ڕێگاکانە بۆ کارلێکی کۆمەڵایەتی، وەک فێربوونی زمانی ئاماژە، کە بە تایبەتی لەلایەن ئەو کەسانەی کە کێشەی بیستنیان هەیە (نابیست و ناگۆ) بەکاردێت.
زمانی ئاماژە
ئامرازێکە بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ ئەو کەسانەی کە کێشەی بیستنیان هەیە و نازارەکییە. بەکاردێت بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵیان لە ڕێگەی دەربڕینی بینراو یان ڕوخسارەوە، هەروەها دەتوانێت جوڵەی دەست، دەربڕینی دەموچاو، جوڵەی لێو و ئاماژەی جەستە لەخۆبگرێت بۆ گەیاندنی زانیاری تایبەت، بەم شێوەیە:
- جوڵەی پەنجە بەکاردێت بۆ وێناکردنی هەردوو ژمارە و پیت بۆ ئەو کەسانەی کە خاوەن پێداویستی تایبەتن.
- دەربڕینی دەموچاو، لەگەڵ جووڵەی دەست، بۆ گەیاندنی هەست و ئارەزووی تایبەت، یان کۆمەڵێک وشە و دەستەواژەی تایبەت بەکاردەهێنرێت.
- جوڵەی لێو بە یەکێک لە قۆناغە پێشکەوتووەکان دادەنرێت لە زمانی ئاماژە، بەو پێیەی پشت بە چاودێری ورد و خوێندنەوەی لێو دەبەستێت لەکاتی قسەکردندا.
- جوڵەی جەستەی ئاماژە بۆ گەیاندنی ئارەزوو و ماناکانی قسەکەر بەکاردەهێنرێت. لەوانە دانانی دەستەکان لەسەر سنگ، گەدە، سەرەوەی سەر، یان شان.
گرنگی زمانی ئاماژە
- زمانی ئاماژە بە زمانی دایك دادەنرێت بۆ ئەو کەسانەی کە کێشەی بیستن هەیە. مرۆڤەکان وەک ئامرازێک بۆ پەیوەندی و کارلێککردن لەگەڵ یەکتر بەکاری دەهێنن.
- بناغەکانی لێکتێگەیشتن بەهێز دەکات و پاڵپشتی ژیانیێکی هاوبەش دەکات.
- هاندانی گەشەی دەروونی تاکەکان دەدات، کە لە بەرامبەردا تواناکانی زمانیان بەرەوپێش دەبات.
- لە ڕێگەی زمانی قسەکردن و ئاماژەکانەوە چەمک و وێنەی دەروونی بۆ تاکەکان دروست دەکات.
- زمانی ئاماژە بە بناغە کولتوورییەکانەوە دەبەستێتەوە و گرنگی مێژووییەکەی بەهێزتر دەکات.
- بە ڕێگایەک دادەنرێت بۆ تاکەکان بۆ ڕزگاربوون و کەمکردنەوەی فشاری دەروونی.
- هانی کەسانی خاوەن پێداویست تایبەت دەدات بەدوای کارلێکی کۆمەڵایەتیدا بگەڕێن و بیرۆکە و زانیاری لەگەڵ کەسانی دیکەدا ئاڵوگۆڕ بکەن.
زمانی ئاماژە فێربە
لە کاتی قسەکردن لەگەڵ ئەو کەسانەی کە کێشەی بیستن هەیە، گرنگە هەندێک بنەمای زمانی ئاماژە پەیڕەو بکرێت. کلیلی ئەمانە ئەوەیە کە ڕاستەوخۆ ڕووبەڕووی کەسەکە ببنەوە، و بتوانن سەرنجیان ڕابکێشن و سەرنجیان لەسەر کەسی قسەکەرەکە بێت، پێویستە لە کاتی پەیوەندیکردندا هەم وشەی قسەکراو و هەم ئاماژەی دەست بەکاربهێنیت. دوور بکەوەرەوە لە ڕاکێشان یان دەستگرتنیان، هەروەها قسەکانیان مەبڕە لەکاتی قسەکردن لەگەڵ کەسانی تر یان وروژاندنیان بە دەست لێدان لە نزیک دەموچاویان. لەکاتی قسەکردن لەگەڵیان ئارامی و زەردەخەنەت بپارێزە، لە کاتی گفتوگۆدا دەستەکانت لە دەمت دوور بخەرەوە. ئاستی تێگەیشتنیان لەبەرچاو بگرە و دوور بکەوەرەوە لە بەکارهێنانی ڕستەی درێژ. ئەو کەسەی گفتوگۆ لەگەڵ کەسی نابیست و ناگۆ دەکات پێویستە داوای دووبارەکردنەوەی نیشانەکان بکات ئەگەر پێویست بوو و لەکاتی بەکارهێنانی زمانی ئاماژەدا کاتێکی خۆی بۆ تەرخان بکات. هەروەها پێویستە بەردەوام بن لە فێربوونی نیشانە نوێیەکان و بە شێوەیەکی دروست بەکاریان بهێنن.
شێوازەکانی پەیوەندیکردن بە زمانی ئاماژە
- شێوازی زارەکی.
- هێماکانی دەستی.
- خوێندنەوەی لێو.
- ئاماژەی زمانی ئاماژە.
- ڕێنووسی پەنجەكان.
- جوڵە و بەکاهێنانی دەست لە کاتی قسەکردندا.
- پەیوەندی کۆی گشتی.
