ناوه‌ڕۆك
ناساندن
پشکنینی هۆکاری گەشەکردنی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ (بە ئینگلیزی: Somatomedin C، بە عەرەبی: اختبار عامل النموّ الشبيه بالإنسولين-1) هەندێک جار پزیشک پشت بە ئەنجامدانی پشکنینی سۆماتۆمێدین سی دەبەستێت کە بە پشکنینی هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ ناسراوە، بۆ خەمڵاندنی دۆخی ئاسایی ئاستی هۆرمۆنی گەشەی تاک. لەگەڵ بەردەوامبوونی ئاستی هۆڕمۆنی گەشەکردن لە گۆڕان و گۆڕانکاری بەدرێژایی ڕۆژ لەگەڵ گۆڕانکاری لە خۆراک و ئاستی چالاکیی جەستەیی، لە کاتێکدا ئاستی هۆکاری گەشەکردنی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ بە بەردەوامی و جێگیرتر دادەنرێت بە درێژایی ڕۆژ، ئەمەش دەبێتە هۆی بەکارهێنانی لە پشکنینی هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ وەک نیشاندەرێکی پراکتیکی و لۆژیکی بۆ خەمڵاندنی بڕی هۆرمۆنی گەشەکردن کە بەگشتی بەرهەمدەهێنرێت، پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ لەلایەن جگەر و ماسولکەکانی ئێسکەپەیکەر و زۆرێک لە شانەکانی جەستە وەک جۆرێک لە وەڵامدانەوە بۆ هاندانی هۆرمۆنی گەشەیە، و لە ڕاستیدا هۆکاری گەشەکردنی ئەنسۆلین-١ بەشدارە لە زۆرێک لە چالاکییەکانی هۆرمۆنی گەشەکردن، گرنگترینیان بریتین لە: هاندانی گەشەی ئێسک و شانە جۆراوجۆرەکان، و بەرزکردنەوەی بەرهەمهێنانی بارستەی ماسولکەی لاواز.
ئەو حاڵەتانەی کە پێویستیان بە پشکنین هەیە
ئەمانەی خوارەوە دیارترین حاڵەتەکانن کە پێویستیان بە پشکنینی هۆکاری گەشەکردنی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ هەیە:
دەرکەوتنی نیشانەکانی کەمی گەشەکردن لە منداڵدا کە گرنگترینیان بریتین لە: باڵا کورتی و ڕێژەی گەشەی خاو، یان کاتێک نیشانەکان دەردەکەون کە ڕەنگە ئاماژە بن بۆ کەمی هۆرمۆنی گەشەکردن لە گەورەکاندا، وەک: کەمی چڕی ئێسک، ماندوێتی و لاوازی، گۆڕانکاری نەرێنی لە ئاستی چەوریدا، هەروەها کەمبوونەوەی توانای بەرگەگرتنی وەرزشکردن، وەک لەم حاڵەتەدا ئەم پشکنینە جگە لە پشکنینی هاندانی هۆرمۆنی گەشەکردن بەکاردەهێنرێت، و لەڕاستیدا بوونی کەمیی هۆڕمۆنی گەشەکردن و هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ ئەمە هۆکارێکی دەگمەنە بۆ ئەم نیشانانە، بۆیە پشکنینی کەمی IGF-1 پشکنینیەکی سکرینکردنی ڕۆتینی نییە لە گەورەکاندا.
پزیشک یان دابینکەری خزمەتگوزاری پزیشکی گومانی لە حاڵەتێکی کەمبوونەوەی ژێرمێشکەڕژێن هەیە، ئەمە جگە لەوەی گرنگی ئەم پشکنینە لە ماوەی چاودێریکردنی ئەنجامی چارەسەرەکانی هۆرمۆنی گەشەکردندا هەیە.
ئەو حاڵەتانەی کە نیشانەکانی زەبەلاحی لە منداڵاندا دەردەکەون، یان نیشانەکانی ئەکرۆمێگالی لە گەورەکاندا؛ لەم حاڵەتانەدا، ڕەنگە پشکنینی هۆکاری گەشەکردنی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ بەکاربهێنرێت جگە لە پشکنینی ڕێگریکردن لە هۆرمۆنی گەشە.
ئامادەکارییەکانی تاقیکردنەوە
بەگشتی ئەم پشکنینە پێویستی بە هیچ جۆرە ئامادەکارییەکی پێشوەختە نییە، تەنها ئەوە نەبێت کە پزیشک یان پێشکەشکاری خزمەتگوزاری پزیشکی لەوانەیە داوای لە کەسی پەیوەندیدار بکات کە لە هەندێک حاڵەتدا بەڕۆژوو بێت. واتە وازهێنان لە خواردن پێش ماوەیەکی دیاریکراو پێش ئەنجامدانی پشکنین.
میکانیزمی ڕێکاری پشکنین
تەنها چەند خولەکێکی دەوێت بۆ تەواوکردنی ڕاکێشانی نموونەی خوێن بۆ ئەم پشکنینە، ئەمەش بە هەنگاوی سادە ئەنجام دەدرێت کە سەرەتا بە پاککردنەوەی ڕووی پێستی پشکنەر بە دژە بەکتریا، دواتر دانانی لاستیکێک لە دەوری بەشی سەرەوەی قۆڵ، لەگەڵ ئامانج لێی فشاردان لەسەر ئەو شوێنە و پڕکردنەوەی خوێنهێنەرەکە بە خوێن، و پاشان دەرزییەک دەخرێتە ناو خوێنهێنەرەکەوە بەزۆری خوێن لەو خوێنهێنەرە دەکێشرێت کە دەکەوێتە ناوەوەی مەچەک یان خوێنهێنەرەکەوە دەکەوێتە پشتی دەستەوە نموونەی خوێنەکە لەناو دەفرێکی پزیشکی گونجاودا کۆدەکرێتەوە، جا چ سرنجێک بێت یان کوپێکی شووشەیی دوای تەواوکردنی خوێنکێشان، پشکنەرەکە لاستیکەکە و دەرزییەکە لادەبات و کەمێک لۆکە بۆ وەستاندنی خوێنهێنەربوون لە خوێنهێنەرەکە بەکاردەهێنێت.
ڕوونکردنەوەی ئەنجامی پشکنینەکە
ئەنجامی پشکنینەکان بە پشتبەستن بە چەند هۆکارێک دەگۆڕێت، گرنگترینیان بریتین لە: تەمەن، ڕەگەز، مێژووی تەندروستی تاکەکەسەکە، میکانیزمی ئەنجامدانی پشکنینەکە و هۆکارەکانی تر لە ڕاستیدا، تاکەکەسەکە پێویستە ئەنجامی پشکنینەکان لەگەڵ پێشکەشکاری خزمەتگوزاری پزیشکی تاوتوێ بکات بۆ ئەوەی ئەنجامەکان بە دروستی لێکبداتەوە و شیکاری بکات. ڕەنگە هەندێک لە ئەنجامەکان ئاماژە نەکەن کە تاکەکەسەکە هەندێک جار بەدەست هیچ کێشەیەکەوە دەناڵێنێت، لە ئێستادا ئەوەش زانراوە کە ئاستی ئاسایی هۆکاری گەشەکردنی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ لەگەڵ تەمەندا کەم دەبێتەوە، هەر بۆیە پێوانەکان بەپێی تەمەنەکان ڕێست دەکرێنەوە و ڕێکدەخرێن و ئەنجامی پشکنینەکان بە نانۆگرام/ملیلیترە. سەبارەت بە دەستنیشانکردنی کێشەی ئەکرۆمێگالی، ئەنجامە ئاساییەکانی هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ لەگەڵ کەمبوونەوەی ئاستی هۆرمۆنی گەشەکردن ئاماژە بەوە دەکەن کە کێشەکە لە زۆربەی حاڵەتەکاندا بوونی نییە، لە کاتێکدا ئاستی بەرزی هەردوو هۆکاری گەشە و هۆرمۆنی گەشە بەزۆری ئاماژەیە بۆ بوونی کێشەی ئەکرۆمێگالی پێویستە ئاماژە بەوە بکرێت کە هەندێک حاڵەتی زیادە هەن کە بەشدارن لە گۆڕینی ئاستی هۆکاری گەشەی هاوشێوەی ئەنسۆلین-١ بۆ بەرزتر یان نزمتر لە ئاساییە، لەوانە: کەمبوونەوەی غودەی دەرەقی یان کەمی ئاستی هۆرمۆنی سایرۆید، نەخۆشی جگەر و شەکرەی کۆنترۆڵنەکراو.
