ناوه‌ڕۆك
ناساندن
هۆکارەکانی خێرا لێدانی دڵ چین؟ (بە ئینگلیزی: The causes of tachycardia or fast hear beating، بە عەرەبی: أسباب سرعة ضربات القلب؟) زیادبوونی لێدانی دڵ کۆمەڵێک هۆکاری هەیە. لەوانەیە بەرزبوونەوەیەکی ئاسایی لێدانی دڵ بێت کە بەهۆی وەرزشکردن یان وەڵامدانەوەی فشاری دەروونی دروست دەبێت کە ئەم جۆرەیان پێی دەوترێت خێرا لێدانی دڵی گیرفانی (sinus tachycardia). هەرچەندە سینۆس تاچیکاردیا بە نیشانەیەک دادەنرێت نەک نەخۆشی.
هەروەها لەوانەیە خێرا لێدانی بەهۆی لێدانی ناڕێکی دڵ (arrhythmia) دروست ببێت کە ئەمەیان دەبێتە هۆی کۆمەڵێک جۆری نائاسایی خێرا لێدانی دڵ، هەروەها ئەم جۆرەیان دەکرێت هۆکاری مەترسییەکانی خێرا لێدانی دڵ بێت.
دڵ چۆن لێدەدات؟
بۆ تێگەیشتن لە هۆکاری خێرا لێدانی دڵ، لەوانەیە بەسوود بێت بزانیت دڵ چۆن کار دەکات. دڵ لە چوار ژوور پێکهاتووە، دوو ژووری سەرەوە واتا گوێچکەڵەکان و دوو ژووری خوارەوە کە سکۆڵەکان دەگرێتەوە.
لێدانی دڵ کۆنترۆڵ دەکرێت لەلایەن ئامێرێکی سروشتی گرێ گیرفانی گوێچکەڵە لە ژووری سەرەوەی ڕاست (گوێچکەڵەی ڕاست). گرێ گیرفانی گوێچکەڵە ئاماژەی کارەبایی دەنێرێت کە بە شێوەیەکی ئاسایی هەر لێدانی دڵێک دەست پێدەکات لەگەڵ ئەم ئاماژانە. ئەم ئاماژە کارەباییانە بەناو گوێچکەڵەدا دەجوڵێن و دەبنە هۆی گرژبوونی گوێچکەڵەکان و کرانەوەی دەمەوانەکان. دواتر، ئاماژەکان دەگەنە کۆمەڵەخانەیەک کە پێی دەوترێت گرێی گوێچکەڵە سکۆڵە، کە خاو دەبنەوە. ئەم دواکەوتنە بچووکە ڕێگە بە سکۆڵەکان دەدات کە پڕبن لە خوێن. کاتێک ئاماژە کارەباییەکان دەگەنە سکۆڵەکان، ژوورەکان ڕێککەوتن دەکەن و خوێن پاڵدەنێن بۆ سییەکان یان بۆ بەشەکانی تری لەش.
لە دڵێکی ئاساییدا، ئەم پرۆسەیەی ئاماژەکردنی دڵ بە شێوەیەکی ئاسایی بە شێوەیەکی ئاسان دەڕوات، لە ئەنجامدا لێدانی دڵ لە نێوان شەست بۆ سەد لێدان لە خولەکێکدا دەبێت. بەڵام لەکاتی بوونی کێشە و گرفت لە دڵ و پێکهاتەکانی ئەم کردارە بە شێوەیەکی ئاسایی ڕوونادات.
بوونی کێشە لە بڕی خوێن، کەمی بڕی خوێن دەکرێت ببێتە هۆکارێک بۆ زووتر گرژبوونی سکۆڵەکان. چونکە لەکاتی کەمی بڕی خوێندا بڕی ئۆکسجینی جەستەش کەم دەبێت لەم کاتەدا زۆرتر دڵ هاندەدەرێت تا گرژ ببێت.
هەروەها بوونی کێشە لە نیشانەی کارەبایی دڵ، زیادبوونی نیشانەی کارەبایی دڵ لە گوێچکەڵەکانەوە بۆ سکۆڵەکان وادەکات سکۆڵەکان زیاتر گرژببن. ناڕێکی لە کارەبای دڵیش هۆکارێکی ترە.
هەروەها تێکچوونی هەردوو گرێ گیرفانی گوێچکەڵە و گرێ گوێچکەڵە سکۆڵە دەبنە هۆکارێک بۆ تێکچوونی لێدانی دڵ و دەکرێت ببنە هۆی زیاتر و خێراتر لێدانی دڵ.
هۆکارەکان
ئەو شتانەی کە لەوانەیە ببنە هۆی لێدانی دڵی خێرا بریتین لە:
- فشاری دەروونی
- تا
- جگەرەکێشان
- بەکارهێنانی کحولی قورس یان وازهێنان لە کحول
- ڕێژەیەکی بەرزی کافاین
- بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن
- نزمبوونەوەی پەستانی خوێن
- جەڵتەی دڵ
- نەخۆشییەکانی دڵ یان هەر کێشەیەکی دیکەی دڵ
- خوێنی پێویست لە خوێنبەرەکانی دڵدا نەبێت
- هەندێک دەرمان
- هەبوونی مێژوویەکی خێزانی بۆ خێرا لێدانی دڵ
- هەستکردن بە فشار
- قەڵەوی
- بوونی کێشەی ثایرۆید و زۆر دەردانی هۆرمۆنەکانی (غودەی چالاک)، بەتایبەت بە جۆرێک کە چارەسەر نەکرابێت
- بەکارهێنانی ئەو دەرمانانەی کە یاسایی نین
- ناهاوسەنگی ماددەکان لە خوێندا پێیان دەوترێت ئەلیکترۆلیتەکان وەک پۆتاسیۆم، سۆدیۆم، کالسیۆم و مەگنیسیۆم
- کەمبوونەوەی قەبارەی خڕۆکە سوورەکانی خوێن (کەم خوێنی) کە زۆرجار بەهۆی خوێنبەربوون دروست دەبێت
- بەکارهێنانی ماددە هۆشبەرە نایاساییەکان وەک کۆکاین یان مێتامفیتامین
هەرچەندە هەندێک جار ناتوانرێت هۆکاری تەواوی نەخۆشییەکە دیاری بکرێت
بەبێ چارەسەر، هەندێک جۆری خێرا لێدانی دڵ دەکرێت ببێتە هۆی:
- خوێنبەربوون
- جەڵتە
- وەستانی دڵ
