چاکەکردن بۆ مردوو لە ئیسلامدا

له‌لایه‌ن: - ئیسرا بورهان ئیسرا بورهان - به‌روار: 2024-02-25-21:52:00 - کۆدی بابەت: 12026
چاکەکردن بۆ مردوو لە ئیسلامدا
زانیاری ئیسلامی هەمەڕەنگ

چاکەکردن بۆ مردوو لە ئیسلامدا ئایا مردوو پێویستی بە چاکە یان خێر هەیە؟

ناوه‌ڕۆك

ناساندن

چاکەکردن یان خێرکردن بۆ مردوو یان سەدەقەکردن بۆ مردوو (بە عەرەبی: الصدقات عن الميت، بە ئینگلیزی: Alms for the dead) هەر مرۆڤێک کۆچی دوایی بکات کار و کردەوەی چاکی خودی خۆی کۆتایی پێدێت و دەوەستێت. بۆیە هەموو موسڵمانێک کە دەمرێت پێویستی بە خێر و چاکە هەیە، کەسانی تر کە لەدوای مردووەکە ماون دەتوانن خێر و چاکە و دوعای لێخۆشبوونی بۆ بکەن. چاکەکردن یان سەدەقە یان خێرکردن لە قورئاندا بە  بەخشین بە هەژاران و نەداران لە پێناو خودا پێناسە کراوە.

ئایا چاکە دەگات بە کەسی مردوو؟

بەپێی دەقی فەرموودەی پێغەمبەر چاکەکردن بۆ مردوو دروستە و کارێکی پەسەندە، واتا چاکە و دوعا و کاری خێرکردن بۆ مردوو ئاساییە و پێی دەگات، بە تایبەت (صدقة الجارية) كە بە واتای خێر و چاکەیەک دێت کە لە دوای کۆچی دوایی مردووەکەش چاکەکە بەردەوامە و نەبڕاوەیە و کۆتایی نایەت.

حوکمی چاکەکردن بۆ مردوو لە ئیسلامدا

بە دەق و بەڵگەی فەرموودەی پێغەمبەر لەگەڵ وتەی تەواوی زانایانی ئیسلامی لەسەر پەسەندی و دروستی چاکەکردن بۆ مردوو کۆکن، بەڵکو هەندێک بە واجب و ئەرکی دەزانن کە مردوو لە دوعا و خێر و چاکە لەبیر نەکرێت، چونکە هەر کەسێک کۆچی دوایی کرد تاکە ڕێگایەک کە ئیتر لە ڕێگەیەوە چاکەی بۆ بچێت بریتییە لە چاکەکردن و دوعای لێخۆشبوونکردن بۆی.  هاوکات ئەو کەسەی چاکەیەک یان سەدەقەیەک بۆ مردوویەک دەکات بۆ خودی خۆیشی چاکە و خێر دەنووسرێت و لە پاداشتی خۆی کەم نابێتەوە.

بەڵگەی فەرموودەی پێغەمبەر لەسەر بابەتەکە

پێغەمبەر فەرموویەتی: (إذا مات الإنسان أنقطع عمله إلا من ثلاث، صدقة جارية، أو علم ينتفع به أو ولد صالح يدعو له)، واتا ئەگەر مرۆڤێک کۆچی دوایی کرد هەموو کار و کردەوەکانی دەوەستێت و تەنیا لە ڕێگەی سێ کارەوە چاکەی بۆ دەچێت، کە بریتین لە سەدەقەی جارییه کە خێر و چاکەیەکی نەبڕاوەیە لە دوای مردنی کەسەکه بەردەوامی هەیە و نەبڕاوەیە، زانستێک کە کەسی مردوو لە پاش خۆی بەجێیهێشتووە و سوودی بۆ کەسانی تر هەیە، منداڵێک یان ڕۆڵەیەک یان نەوەیەک کە دوعای خێر و لێخۆشبوونی بۆ دەکات.

روى الإمام أحمد وأصحاب السنن عن سعد بن عبادة رضي الله عنه قال: قلت: يا رسول الله إن أمي ماتت أفأتصدق عنها؟ قال: نعم، قلت: فأي الصدقة أفضل؟ قال: سقي الماء. واتا: ئیمامی ئەحمەد لە سەعدی کوڕی عەبادەوە دەگێڕێتەوە ودەفەرموێت کە سەعد بە پێغەمبەرـی فەرمووە، ئەی پێغەمبەر دایکم کۆچی دوایی کردووە دەتوانم چاکە (خێر یان سەدەقە)ـی بۆ بکەم؟ پێغەمبەر لە وڵامدا فەرموویەتی: بەڵێ، پاشان سەعد وتی چی جۆڕە چاکەیەک باشترینە؟ پێغەمبەر لە وەڵامدا فەرمووی: دانانی ئاو یان دابینکردنی ئاو.

چۆن چاکە بۆ کەسێکی مردوو بکەم؟

بیرۆکەی چاکەکردن و خێرکردن بۆ کەسی مردوو هەمەچەشن و زۆرن، باشترین و لەپێشینەترینی چاکەکان بریتییە لە دوعاکردن و داوای لێخۆشبوونکردن بۆ کەسی مردووەکە بە بەردەوامی دوای نوێژەکان و لە ڕۆژانی هەینی و لەو کاتانەی کە دوعا تێیدا قبووڵە، پێویستە پێش چاکەکردنیش لەدڵەوە نییەت بهێنرێت که مەبەستی ئەنجامدانی ئەم چاکەیە بۆ کەسە مردووەکەیە. هاوکات بەپێی فەرموودەی پێغەمبەر دابینکرنی ئاو و دانانی ئاو لە شوێنەکان باشترین کاری خێرە کە بۆ مردوو ئەنجام بدرێت.
نموونەی چەند کارێکی پەسەند کە دروستە بۆ کەسی مردوو ئەنجام بدرێت:

  • هەڵکەندنی بیر و دابینکردنی ئاو بۆ ئەو شوێنانەی کە کێشەی نەبوونی ئاویان هەیە.
  • دانانی بەڕادی ئاو یان ساردکەرەوەی ئاو بۆ مزگەوت و شوێنە گشتییەکان و ئەو شوێنانەی کە دوورەدەستن.
  • بەشداری کردن لە بنیاتنانی مزگەوت یان شوێنی سوودبەخش، بە دابینکردنی کەرەستەی بیناسازی یان بە بەخشینی بڕێک پارە.
  • دوعاکردن و پاڕانەوە لە خودا بۆ لێخۆشبوون لە کەسی مردوو.
  • دانەوەی قەرزی دونیایی مردووەکە.
  • دانانی قورئان لە خوێندنگە ئایینی و مزگەوتەکان بە مەبەستی خوێندن و سوودوەرگرتن لێی.
  • هاوکاریکردنی هەژاران و کەفالەتکردنی منداڵی بێ‌ باوک.
  • ئەگەر مردووەکە هەقی دوونیایی لەلای کەسێک بوو پێویستە ئەگەر بکرێت هەوڵ بدرێت گەردن ئازادی کەسەکە بۆ مردووەکە دەستەبەر بکرێت.
  • دابەشکردنی خواردن بۆ هەژاران.

سوود و فەزڵی چاکەکردن لە ئیسلامدا

  • بەپێی دەقی فەرموودەی پێغەمبەر ﷺ سەدەقە و چاکە بەڵا و موسیبەت لەسەر بەندەکان لادەبات، کە دەفەرموێت: (الصدقة تدفع البلاء)، واتا چاکەکردن هۆکارێکە بۆ ڕزگاربوون لە بەڵاکانی دونیا.
  • خودا ڕازی دەکات و پاداشت و چاکەت زۆر دەبێت و تووڕەیی خودا ناهێڵێت.
  • دەروونت ئارام و ئاسوودە دەبێت.
  • ڕزق و ڕۆزیت بەرەکەتدار دەبێت و بە چاکەکردن ڕزقت کەم ناکات.

ئەو چاکانەی پاداشتەکەی زیاترە

  • چاکەکردن بە نهێنی و بڵاونەکردنەوە و باس نەکردنی پاداشتێکی زۆری هەیە.
  • چاکەکردن و سەدەقەکردن بە یەکێک یان کەسێک کە زۆر پێویستی پێ بێت و بەو چاکەیە کێشەکەی چارەسەر بێت.
  • خێراکردن و پەلەکردن لە دابینکردنی پێداویستی یان پارە بۆ کەسێک کە پێویستی بێت، واتا خێراکردن لە گەیاندنی چاکەکە بۆ کەسێک کە پێویستێتی.
  • چاکەکردن و گەیاندنی سەدەقە و خێر بۆ کەسێک پێش مردنی.
  • چاکەکردن بۆ کەسی نزیک و خزم یا ئەو کەسەی کە نەدار و بێ‌کەسە پاداشتی زۆری هەیە.
  • چاکەکردن بۆ منداڵی بێ‌ باوک و کەفالەت‌کردنی پاداشتێکی زۆری هەیە.


سەرچاوەکان



1087 بینین