ناوه‌ڕۆك
ناساندن
کەی کۆرپە دەست بە دانیشتن دەکات، (بە عەرەبی: متى يبدأ الطفل بالجلوس، بە ئینگلیزی: When does the baby start sitting)، هەموو ژنێک بە دڵەڕاوکێیەوە چاوەڕێی وادەی منداڵبوونی دەکات، دوای ئەوەی منداڵەکەی لەدایک دەبێت، دەست دەکات بە چاوەڕوانی ئەو گۆڕانکارییە جووڵە و هەستیاریانەی کە ڕۆژ لە دوای ڕۆژ دەست دەکەن بە دەرکەوتن لە منداڵەکەیدا، دوای ئەوەی مانگەکانی یەکەمی بە پاڵکەوتوویی لەسەر پشتی بەسەر دەبات، لە ڕێگەی نیگاکانیەوە هەوڵدەدات بزانێت چی لە دەوروبەریدایە، منداڵەکە دەست دەکات بە هەوڵدان بۆ دانیشتن و سەر بەرزکردنەوە بۆ بینینی دایک و باوکی کە جێگای سەرنجی ئەون.
ڕێگاکانی یارمەتیدانی منداڵەکەت بۆ دانیشتن
منداڵ لە سەرەتای مانگی چوارەوە دەست دەکات بە دانیشتن تا مانگی هەشتەم و هەندێکجاریش مانگی نۆیەم، بەو پێیەی کە خۆی شارەزا دەبێت لەم کارامەییەدا بۆ ئەوەی منداڵەکە بتوانێت دابنیشێت، دایک دەتوانێت لەڕێگای ئەم هەنگاوانەی خوارەوە یارمەتی بدات:
- لە مانگی یەکەمی تەمەنی منداڵەکەدا باشتر وایە ڕۆژانە بۆ ماوەیەکی کورت منداڵەکە بخرێتە سەر سکی، لەگەڵ تێپەڕبوونی کاتدا منداڵ دەست دەکات بە هەوڵدان بۆ بەرزکردنەوەی سەری و ئەمەش یارمەتیدەرە بۆ بەهێزکردنی ماسولکەکانی لە پشت و ملی.
- لە نێوان مانگی سێیەم و چوارەمدا منداڵەکە باشتر لە پێشوو دەتوانێت سەری بەرز بکاتەوە، دایک دەتوانێت بالیفێک لە ژێر سکی منداڵەکەدا دابنێت، منداڵەکەش سەری بەرز دەکاتەوە، لەسەر دەستەکانی پشوو دەدات.
- لە ماوەی نێوان مانگی پێنج و شەشەمدا منداڵەکە بە هاوکاری دایکی دەتوانێت دابنیشێت لەم ماوەیەدا پشتی بەهێزتر دەبێت و دەتوانێت بە بالیفەوە لە ژێر پشتیدا دابنیشێت باشترە.
لە سەرەتای مانگی حەوتەم یان هەشتەمدا زۆرجار منداڵ دەتوانێت بەلای ڕاست و چەپدا بگەڕێتەوە لەکاتێکدا لەسەر سکیدایە، دواتر دەست دەکات بە دانیشتنی باشتر لە کۆتایی مانگی هەشتەمدا زۆربەی منداڵان دەتوانن بە جێگیری لەسەر سکی خۆیان دابنیشن لەم قۆناغەدا، منداڵەکە لەوانەیە بتوانێت بەرەو پێشەوە بچێت بۆ ئەوەی بزانێت چی لە دەوروبەریدایە یان بگاتە ئاستەنگییەکە بۆیە دەبێت هەموو ئەو ئامڕازانەی کە ڕەنگە ببنە هۆی زیانگەیاندن منداڵ توانای ئەوەی هەیە لەسەر خۆی دابنیشێت، دەست دەکات بە هەوڵدان بۆ خۆخزاندن وەک ئامادەکارییەک بۆ ڕۆشتن، کە زۆرجار کاتێک ڕوودەدات کە منداڵەکە ساڵی یەکەمی تەواو دەکات.
ئەگەر منداڵەکە لە تەمەنی دیاریکراودا دانەنیشێت
ئەگەر منداڵەکە گەیشتە مانگی نۆیەم و هێشتا توانای دانیشتنی نەبوو، دەبێت ڕاوێژ بە پزیشک بکرێت، چونکە ڕەنگە دواکەوتنی هەبێت لە بەدەستهێنانی ئەم لێهاتووییە، بەتایبەتی ئەگەر منداڵەکە پێش بەرواری ئاسایی خۆی لەدایک بووبێت، واتە لە ڕۆژی حەوتەمدا یان مانگی هەشتەم سەبارەت بەو منداڵەی کە هیچ نیشانەیەکی دانیشتن یان توانای بەرزکردنەوەی سەری خۆی نیشان نادات کاتێک لەسەر سکی پاڵکەوتووە لەوانەیە تووشی کێشەیەک لە مێشک بووبێت کە دەبێتە هۆی دواکەوتنی جووڵە، ئەمەش پێویستی بە چارەسەرە لە یەکێک لە سەنتەرەکان بۆ ئەو جۆرە حاڵەتانە چارەسەری فیزیایی دیاری کراوە، کە پێیان دەوترێت حاڵەتەکانی ئیفلیجی مێشکی جووڵەیی.
