ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چەکی AR-15 ( ئەی ئاڕ پانزە )لە ساڵی 1956 لەلایەن ئەندازیار یوجین ستونەر لە کۆمپانیای ArmaLite داهێنرا. ناوی AR-15 ( ئەی ئاڕ ١٥) لە کورتکراوەی ArmaLite Rifle هاتووە. سەرەتا بۆ مەبەستی سەربازی دروستکرا وەک بەدیلێک بۆ M-14 کە قورس و کۆن بوو. لە ساڵی 1959 کۆمپانیای Colt مافی بەرهەمهێنانی کڕی و لە ساڵی 1963 وەزارەتی بەرگری ئەمریکا وەشانێکی هەمواکراوی بە ناوی M16 پەسەند کرد. لە کۆتایی شەستەکان AR-15 بۆ بازاڕی مەدەنی خرایە بەردەست و بووە یەکێک لە باوترین چەکەکان لە ئەمریکا.
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
چەکی AR-15 چەکێکی نیمچە-ئۆتۆماتیکە کە گولەی 5.56x45mm NATO بەکاردێنێت. کێشی نزیکەی 3.4 کیلۆگرامە و درێژییەکەی 99 سانتیمەترە. خێرایی تەقەکردنی دەگاتە 45-60 گوللە لە خولەکێکدا. سیستەمی کارکردنی لەسەر بنەمای گازی دووبارە بەکارهاتووە کە دەبێتە هۆی دروستبوونی هێزی پاڵنەر بۆ دەرکردنی کەیسی گوللەی بەتاڵ و بارکردنەوەی گوللەی نوێ. هەروەها خاوەن مەخزەنێکی 30 گوللەییە.
تواناکانی چەکەکە
چەکی AR-15 بە وردی و کاریگەری تەقەکردنی ناسراوە. مەودای کاریگەری دەگاتە 550 مەتر. سووکی و ئاسانی بەکارهێنانی وایکردووە ببێتە چەکێکی خۆشەویست لای ڕاوچیان و کەسانی خولیای چەک. توانای گۆڕینی بەشەکانی وەک لوولە، قۆناغە و دووربین دەرفەتی ئەوە دەدات کە بۆ مەبەستی جیاواز ڕێکبخرێت. هەروەها کەمی پاشەکشە و جووڵەی چەکەکە لە کاتی تەقەکردن وردی زیاتری پێدەبەخشێت.
مۆدێل و وەشانە جیاوازەکان
لە ماوەی دەیەکانی ڕابردوودا چەندین مۆدێل و وەشانی AR-15 بەرهەمهێنراون. گرنگترینیان بریتین لە:
1. Colt AR-15: وەشانی سەرەکی کە لەلایەن کۆمپانیای Colt بەرهەمهێنرا
2. Smith & Wesson M&P15: وەشانێکی بەناوبانگ کە لەلایەن S&W دروستکراوە
3. Ruger AR-556: مۆدێلێکی هەرزانتر کە لەلایەن Ruger بەرهەمهێنراوە
4. Daniel Defense DDM4: وەشانێکی پێشکەوتوو بۆ مەبەستی سەربازی و یاسایی
5. SIG Sauer MCX: مۆدێلێکی نوێ کە هەندێک گۆڕانکاری تێدا کراوە
کاریگەری لەسەر کۆمەڵگا و سیاسەت
چەکی AR-15 کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر کۆمەڵگا و سیاسەتی ئەمریکا هەبووە. لەلایەکەوە بووەتە هێمای مافی هەڵگرتنی چەک لە ئەمریکا و خۆشەویستە لای زۆرێک لە هاوڵاتیان. لەلایەکی ترەوە بەکارهێنانی لە چەند ڕووداوی تەقەکردنی بەکۆمەڵدا بووەتە هۆی دروستبوونی مشتومڕێکی گەورە لەسەر یاساکانی چەک. هەندێک ویلایەت سنووردارییان خستووەتە سەر کڕین و فرۆشتنی ئەم چەکە، لە کاتێکدا هەندێکی تر بەرگری لە مافی بەکارهێنانی دەکەن..
