ناوه‌ڕۆك
ناساندن
گرنگی جووتیار (بە عەرەبی: أهمية الفلاح، بە ئینگلیزی: The importance of the farmer) هەبوونی جووتیار گرنگییەکەی تایبەتی خۆیی هەیە.
پیشەی کشتوکاڵی
ئەو پیشە و کارانەی کە تاکەکان لە کۆمەڵگادا ئەنجامی دەدەن هەمەچەشنن، هەموویان ئامانجیان دابینکردنی پێداویستییە جیاوازەکانی تاک و کۆمەڵگایە. هەموو پیشە و پیشەشازیەك گرنگی خۆی هەیە و پێویستییەکی حەتمییە، تەنانەت ئەگەر هەندێکیان لە ڕووکەشدا سادە دەرکەون. بەڵام لە ناوەڕۆکدا بەهایەکی بەرچاویان هەیە، پیشە لێهاتووە جیاوازەکانی وەک دارتاشی و ئاسنگەری و کاری پاکوخاوێنی. لەم بابەتەدا یەکێک لەو پیشە جەوهەریانەی کە کۆمەڵگا پشتی پێ دەبەستێت تیشک دەخرێتە سەر: کشتوکاڵ، هەروەها لە بابەتەکەدا باس لە ڕۆڵی گرنگی جووتیار دەکرێت لە کۆمەڵگادا، ئەو ئەرکانەی کە ئەنجامی دەدەن و ئەو سیفەتانەی کە جیایان دەکەنەوە.
سیفەتەکانی جووتیار
جووتیار خاوەنی چەند سیفەتێکە کە جیایان دەکاتەوە لە پیشەوانەکانی تر، لەوانە ئەمانەی خوارەوە:
- سەبر و خۆڕاگری پیشان دەدەن؛ چونکە زۆرجار دەبێت چاوەڕێی ماوەیەکی زۆر بکەن بۆ ئەوەی ئەنجامی ماندووبوونەکانیان بچنن. بۆ نموونە گەنم نزیکەی پێنج بۆ شەش مانگی دەوێت تا پێدەگات.
- چالاکن، زوو هەڵدەستن بۆ ئاودانی ڕووەکەکانیان. ئەمەش دڵنیای دەدات لەوەی کە بەرهەمەکان زۆرترین ئاو وەردەگرن پێش ئەوەی بتوانن بەهەڵم بن بەهۆی خۆری بەهێزی نیوەڕۆوە.
- تێکۆشەرن، بەردەوام گرنگی بە کارەکانیان دەدەن و ڕۆژانە لە نزیکەوە چاودێری گەشەی ڕووەکەکان دەکەن تاوەکو دەگەنە گەشەکردنی خوازراو.
- چاودێریکردنی بەردەوامی کەشوهەوا گرنگە، جووتیار ڕووەکەکانی لە گۆڕانکارییەکانی کەشوهەوا دەپارێزێت بە بەکارهێنانی "دووکەڵی خاك"، وەک شێوازێکی کشتوکاڵی بەکاردێت بۆ پاراستنی ڕووەکەکان لە بەستەڵەک و بۆ بەهێزکردنی گەرمخانە پلاستیکیەکان، ئامانجی ڕێگریکردنە لە زیان و دڕان لە ئەگەری بای بەهێز و بارانبارینی بەخوڕ، کە لەوانەیە ببێتە هۆی لەدەستدانی بەرهەمەکە.
- هێزی جەستەیی پێویستە، چونکە کارەکەی لە ڕووی جەستەییەوە زۆر زەحمەتە، ئەرکەکانی وەکو کێڵانی بە پاچ کشتوکاڵی خاک، هەڵگرتنی ئاو بۆ ئاودێری، هەڵگرتنی سندوقی سەوزە و میوەی دروێنەکراو لەخۆدەگرێت. بەڵام تەکنەلۆژیای مۆدێرن کارەکانی ئاسان کردووە بە پێشکەشکردنی ئامرازە پێشکەوتووەکانی کشتوکاڵی وەک تراکتۆر.
ئەرکەکانی جووتیار
جووتیار بەرپرسیارێتی زۆر و جۆراوجۆر لە ئەستۆ دەگرێت، لەوانە ئەمانەی خوارەوە:
- گرنگیدان بە زەوی و ئامادەکردنی بۆ چاندن. هەڵبژاردن و کڕینی تۆوی گونجاو لەسەر بنەمای پێوەرە تایبەتەکان بۆ دڵنیابوون لە بەرهەمێکی باش.
- بەردەوام ئاودان و پیتاندنی ڕووەکەکان، هەروەها بەکارهێنانی مێروکوژ بۆ پاراستنیان.
- دروێنەکردنی بەروبوومەکان و کۆکردنەوەی میوەکان و ئامادەکردنی بۆ فرۆشتن لە بازاڕە ناوخۆییەکان یان نێودەوڵەتییەکان.
- بەخێوکردن و گرنگیدان بە جۆرێک یان چەند جۆرێک لە ئاژەڵ، بەزۆری ئاژەڵانەی بۆ بازرگانیکردن.
- کڕینی ئامێری کشتوکاڵی گونجاو و پاراستن و خزمەتگوزاری بە بەردەوامی.
گرنگی جووتیار
جووتیار لە کۆمەڵگادا گرنگییەکی زۆری هەیە لەوانە:
- یارمەتیدەرە بۆ ڕاکێشانی گەشتیاران بۆ ناوچەکە، بەو پێیەی کشتوکاڵ و سەوزایی گەشاوە سەرنجی ئەو کەسانە ڕادەکێشێت کە چێژ لە سروشت وەردەگرن و دەیانەوێت جوانییەکانی ئەزموون بکەن دوور لە هاتوچۆ و ڕێگا قەرەباڵغەکان و پیسبوونی پیسبوونی کارگەکانی شارەکە.
- ڕێژەی بێکاری کەمدەکاتەوە، چونکە ڕەنگە جووتیاران پێویستیان بە هێزی کاری زیادە هەبێت بۆ یارمەتیدان لە ئەرکەکانی وەک چاندنی زەوی یان دروێنەکردنی بەروبووم، بەتایبەتی ئەگەر ڕووبەری زەوییەکە گەورە بێت.
- هاتنی دراوی بیانی وەک دۆلاری ئەمریکی زیاد دەکات ئەگەر وڵاتەکە کەرتی کشتوکاڵی گەورە و هەمەچەشنی هەبێت کە لە وڵاتانی دیکەدا بەردەست نەبێت. ئەم دۆخە گەلانی دیکە ناچار دەکات لەم وڵاتە هاوردە بکەن.
- زەوییە کشتوکاڵییەکان نۆژەن و زیندوویان دەکاتەوە، ژینگەیەکی دڵخۆشکەر دروست دەکات کە چاوەکان ئارام دەکاتەوە و ڕۆح ئاسوودە دەکات، لە هەمان کاتدا ئۆکسجین بۆ مرۆڤ و ئاژەڵ دابین دەکات بۆ هەناسەدان.
- پشتگیری لە خۆبژێوی خۆراک دەکات بە چاندنی کۆمەڵێک بەرهەمی جیاواز، بەم شێوەیە بە بەردەستبوونی بەرهەمی جۆراوجۆر، وڵات دەتوانێت کەمترین پێویستی بە هاوردەکردن لە وڵاتانی دیکەوە بکات.
- ئابووری نیشتمانی بەرز دەکاتەوە، بەو پێیەی کشتوکاڵ پاڵپشتێکی بنەڕەتی ئابوورییە لە زۆرێک لە وڵاتان.
- ناوچە سەوزەکان فراوان دەکات، ئەمەش سوودی جۆراوجۆری تەندروستی و دەروونی و جوانکاری لەگەڵ خۆیدا دەهێنێت.
ژینگەیەکی گونجاو بۆ هەندێک لە ئاژەڵ و باڵندە دروست دەکات بە چاندنی نەمام، هەروەها خۆراک بۆ ئەو هەنگانە دابین دەکات کە پشت بە گوڵی ئەو ڕووەکانە دەبەستن، لە ئەنجامدا هەنگوین دروست دەبێت کە چارەسەرە بۆ نەخۆشەکان.
