ناوه‌ڕۆك
سەرەتای ژیانی
مارتن لوسەر کینگی بچووک لە ١٥ی کانوونی دووەمی ١٩٢٩ لە شاری ئەتڵانتای ویلایەتی جۆرجیای ئەمریکا لەدایک بوو. باوکی قەشەیەکی ناسراوی کڵێسای باپتیست بوو، دایکیشی مامۆستای پێشووی قوتابخانە بوو. لە خێزانێکی ئایینی و خوێندەوار گەورە بوو کە باوەڕیان بە یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی هەبوو.
خوێندن و پەروەردە
کینگ لە تەمەنی منداڵییەوە زیرەکی و تواناییەکی بەرچاوی هەبوو. لە تەمەنی ١٥ ساڵیدا چووە زانکۆی مۆرهاوس و لە ساڵی ١٩٤٨دا بڕوانامەی لە کۆمەڵناسیدا وەرگرت. دواتر درێژەی بە خوێندن دا و دکتۆرای لە فەلسەفەی ئایینیدا لە زانکۆی بۆستن تەواو کرد. لەو ماوەیەدا کاریگەر بوو بە بیروباوەڕی گاندی سەبارەت بە خەباتی ناتوندوتیژ.
دەستپێکی خەباتی مەدەنی
لە ساڵی ١٩٥٥دا، کاتێک ڕۆزا پارکس لە پاسێکدا ڕەتی کردەوە شوێنەکەی بۆ کەسێکی سپی پێست چۆڵ بکات، کینگ بوو بە ڕابەری بایکۆتی پاسەکانی مۆنتگۆمێری. ئەم بایکۆتە ٣٨١ ڕۆژی خایاند و سەرکەوتنێکی گەورەی بەدەست هێنا، بوو بە سەرەتای بزووتنەوەی مافە مەدەنییەکان.
گرنگترین چالاکییەکانی
کینگ ڕێبەرایەتی چەندین خۆپیشاندان و چالاکی گرنگی کرد. لە ساڵی ١٩٦٣دا ڕێپێوانی مەزنی واشنتۆنی ڕێکخست کە تیایدا وتاری بەناوبانگی "خەونێکم هەیە"ی پێشکەش کرد. هەروەها خەباتی کرد دژی هەژاری، جیاکاری، و شەڕی ڤێتنام. دامەزرێنەری ڕێکخراوی کۆنفرانسی ڕابەرایەتی مەسیحی باشووری وڵات بوو.
بیروباوەڕ و فەلسەفەی ناتوندوتیژی
کینگ باوەڕی بە خەباتی ناتوندوتیژ و بەرەنگاربوونەوەی ئاشتیخوازانە هەبوو. پێی وابوو توندوتیژی تەنها توندوتیژی زیاتر بەرهەم دەهێنێت. ئەو فێری کرد کە خۆشەویستی و لێبوردەیی باشترین ڕێگان بۆ گۆڕانکاری کۆمەڵایەتی. هەروەها جەختی لەسەر یەکسانی هەموو مرۆڤەکان دەکردەوە بەبێ جیاوازی ڕەنگ و ڕەگەز.
کاریگەرییەکانی لەسەر کۆمەڵگای ئەمریکی
خەباتی کینگ کاریگەری قووڵی لەسەر کۆمەڵگای ئەمریکی هەبوو. یاسای مافە مەدەنییەکانی ١٩٦٤ و یاسای مافی دەنگدانی ١٩٦٥ بەشێک بوون لە بەرهەمی خەباتەکەی. هەروەها توانی هۆشیاری گشتی سەبارەت بە ڕەگەزپەرستی و جیاکاری بەرز بکاتەوە. کاریگەرییەکانی تەنها سنووردار نەبوون بە ئەمریکا، بەڵکو بوو بە سەرمەشقێک بۆ بزووتنەوە مافخوازییەکانی سەرانسەری جیهان.
کۆتایی ژیانی
لە ٤ی نیسانی ١٩٦٨، لە کاتێکدا لە شاری مێمفیسی تێنیسی بوو بۆ پشتیوانی لە مانگرتنی کرێکارانی پاککەرەوە، لەلایەن جەیمس ئێرڵ ڕەیەوە تیرۆر کرا. تیرۆرکردنی کینگ شەپۆلێکی ناڕەزایەتی و خۆپیشاندانی لە سەرانسەری ئەمریکا بەدوای خۆیدا هێنا. میراتی کینگ هێشتا زیندووە و کاریگەری لەسەر خەباتی مافی مرۆڤ و دادپەروەری کۆمەڵایەتی بەردەوامە.
مارتن لوسەر کینگ خەڵاتی نۆبێڵی ئاشتی لە ساڵی ١٩٦٤ وەرگرت و بوو بە گەنجترین کەس کە ئەم خەڵاتەی وەرگرتبێت. لە ساڵی ١٩٨٣دا، ڕۆژی لەدایکبوونی کرا بە پشووی فەرمی لە ئەمریکا. ئەمڕۆ، سەدان شەقام و دامەزراوەی گشتی لە سەرانسەری ئەمریکا و جیهان ناوی ئەویان لێنراوە.
ئەو پێی وابوو کە "تاریکی ناتوانێت تاریکی بڕەوێنێتەوە، تەنها ڕووناکی دەتوانێت. ڕق ناتوانێت ڕق لەناو ببات، تەنها خۆشەویستی دەتوانێت." ئەم پەیامە سادە بەڵام قووڵە هێشتا سەرچاوەی ئیلهامە بۆ ملیۆنان کەس لە سەرانسەری جیهان کە خەبات دەکەن بۆ دادپەروەری و یەکسانی.
سەرچاوەکان
146 بینین
