ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی (Social anxiety disorder) یەکێکە لە باوترین کێشە دەروونییەکان لە جیهانی ئەمڕۆدا. ئەم نەخۆشییە کاریگەری نەرێنی لەسەر ژیانی ڕۆژانە و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانی تاک دروست دەکات. لێکۆڵینەوەکان دەریانخستووە کە نزیکەی ١٣٪ ی خەڵک بە درێژایی ژیانیان تووشی ئەم نەخۆشییە دەبن. ئەمەش وای کردووە کە گرنگییەکی تایبەت بە تێگەیشتن و چارەسەرکردنی ئەم دۆخە بدرێت.
پێناسە و تێگەیشتن
نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی بریتییە لە ترس و دڵەڕاوکێیەکی بەردەوام لە بارودۆخە کۆمەڵایەتییەکان. کەسی تووشبوو هەست بە ناڕەحەتییەکی زۆر دەکات کاتێک لەگەڵ خەڵکی دیکەدا دەبێت یان دەبێت لەبەردەم خەڵکدا قسە بکات. ئەم کەسانە بەردەوام نیگەرانی ئەوەن کە خەڵکی دیکە چۆن هەڵسەنگاندنیان بۆ دەکەن و دەترسن لەوەی کە شتێکی هەڵە بکەن یان بڵێن کە ببێتە مایەی شەرمەزاری.
نیشانەکان و دەرکەوتەکان
نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی چەندین نیشانەی جەستەیی و دەروونی هەیە. لە ڕووی جەستەییەوە، کەسی تووشبوو لەوانەیە تووشی لێدانی خێرای دڵ، ئارەقکردنەوە، لەرزین، سووربوونەوەی دەموچاو، و تەنانەت هێڵنجدان ببێت. لە ڕووی دەروونییەوە، هەستکردن بە شەرمەزاری، خۆبەکەمزانین، و ترس لە هەڵسەنگاندنی نەرێنی خەڵکی دیکە دەبێت. هەروەها دەکرێت کەسەکە هەوڵی خۆدزینەوە لە بارودۆخە کۆمەڵایەتییەکان بدات و پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکانی سنووردار بکات.
هۆکارەکان
چەندین هۆکار هەن کە دەبنە هۆی دروستبوونی نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی. یەکەم، فاکتەری جینی و بۆماوەیی ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن. دووەم، ژینگە و پەروەردە کاریگەرییەکی بەرچاویان هەیە، بۆ نموونە ئەزموونە نەرێنییەکانی منداڵی، گاڵتەپێکردن، یان دابڕان لە کۆمەڵگا. سێیەم، کێشەکانی پەیوەندیدار بە کیمیای مێشک و هۆرمۆنەکان دەتوانن ڕۆڵیان هەبێت. هەروەها، ئەزموونە تراوماتیکییەکان و فشاری دەروونی درێژخایەن دەتوانن ببنە هۆی پەرەسەندنی ئەم نەخۆشییە.
کاریگەرییەکانی لەسەر ژیان
نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی کاریگەری قووڵی لەسەر هەموو لایەنەکانی ژیان هەیە. لە ڕووی پیشەییەوە، دەکرێت ببێتە هۆی کێشە لە کار، وەک دژواری لە پێشکەشکردنی کار، بەشداریکردن لە کۆبوونەوەکان، یان پەیوەندیکردن لەگەڵ هاوکاران. لە ڕووی خوێندنەوە، قوتابیان دەکرێت کێشەیان هەبێت لە پێشکەشکردنی سیمینار، بەشداریکردن لە گفتوگۆکانی پۆل، یان داواکردنی یارمەتی لە مامۆستایان. لە ڕووی پەیوەندییە کەسییەکانەوە، دەکرێت کەسەکە زەحمەت بێت لە دروستکردنی هاوڕێیەتی، دۆزینەوەی هاوژین، یان بەشداریکردن لە چالاکییە کۆمەڵایەتییەکان.
ڕێگاکانی چارەسەر
خۆشبەختانە، چەندین ڕێگای کاریگەر هەن بۆ چارەسەرکردنی نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی. چارەسەری دەروونی، بەتایبەت چارەسەری ڕەفتاری-مەعریفی (CBT)، یەکێکە لە کاریگەرترین ڕێگاکان. لەم چارەسەرەدا، کەسەکە فێری تەکنیکە جیاوازەکان دەبێت بۆ گۆڕینی بیرکردنەوە نەرێنییەکان و فێربوونی شێوازی مامەڵەکردن لەگەڵ بارودۆخە کۆمەڵایەتییەکان. هەروەها، دەرمان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت، بەتایبەت دژەخەمۆکییەکان (antidepressants) و دژە دڵەڕاوکێیەکان. ڕاهێنانی ئارامبوونەوە و مێدیتەیشن دەتوانن یارمەتی کەمکردنەوەی دڵەڕاوکێ بدەن.
خۆپاراستن و کۆنترۆڵکردن
کۆمەڵێک ستراتیژی هەن کە دەکرێت بەکاربهێنرێن بۆ کۆنترۆڵکردن و خۆپاراستن لە نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی. ڕاهێنانی بەردەوام و وەرزش کردن دەتوانێت یارمەتی کەمکردنەوەی فشاری دەروونی و باشترکردنی دۆخی دەروونی بدات. پاراستنی خەوێکی تەندروست و خۆراکی باش گرنگن. هەروەها، دانانی ئامانجی بچووک و هەنگاو بە هەنگاو کارکردن بۆ بەرەوپێشچوون لە بارودۆخە کۆمەڵایەتییەکان دەتوانێت یارمەتیدەر بێت. قبوڵکردنی خود و فێربوونی تەکنیکەکانی خۆڕێزگرتن زۆر گرنگن.
دەرەنجام
نەخۆشی شپرزەیی کۆمەڵایەتی کێشەیەکی جددییە کە پێویستی بە تێگەیشتن و چارەسەری گونجاو هەیە. گرنگە کە کەسانی تووشبوو بزانن کە ئەوان تەنیا نین و چارەسەری کاریگەر هەیە. بە وەرگرتنی یارمەتی پێویست و بەکارهێنانی ستراتیژی گونجاو، دەکرێت ئەم نەخۆشییە کۆنترۆڵ بکرێت و کەسەکە بتوانێت ژیانێکی ئاسایی و پڕ لە پەیوەندی کۆمەڵایەتی بەسوود بژی. هەروەها گرنگە کە کۆمەڵگا هۆشیاری زیاتری هەبێت سەبارەت بەم نەخۆشییە و پشتگیری پێویست بۆ کەسانی تووشبوو دابین بکات.
سەرچاوەکان
200 بینین
