ناوه‌ڕۆك
پێشەکی
هێلین کیلەر یەکێکە لە کەسایەتییە هەرە کاریگەر و سەرنجڕاکێشەکانی سەدەی بیستەم کە توانی بەسەر کۆسپە سەختەکانی ژیانیدا زاڵ ببێت و ببێتە سەرچاوەی ئیلهام بۆ ملیۆنان کەس لە سەرانسەری جیهاندا.
منداڵی و سەرەتای ژیانی
هێلین کیلەر لە ٢٧ی حوزەیرانی ١٨٨٠ لە تاسکەمبیا لە ویلایەتی ئەلاباما لەدایک بوو. باوکی کاپتن ئارثەر کیلەر ئەفسەری پێشووی سوپای کۆنفیدراڵی و دواتر سەرنووسەری ڕۆژنامەیەکی ناوچەیی بوو. دایکی کەیت ئادەمز کیلەر ژنێکی خوێندەوار و لە بنەماڵەیەکی دیاری ناوچەکە بوو. هێلین تا تەمەنی نۆزدە مانگان منداڵێکی ئاسایی و تەندروست بوو، بەڵام لە ئەنجامی نەخۆشییەکی قورس کە پزیشکەکان پێیان وابوو مەنەنجیت یان سکارلێت فیڤەر بووە، بینایی و بیستنی لەدەست دا. ئەم ڕووداوە ژیانی هێلینی بە تەواوی گۆڕی و خێزانەکەی ڕووبەڕووی بارودۆخێکی نوێ و چارەنووسساز کردەوە.
پەروەردە و فێربوون لەگەڵ ئان سەلیڤان
گۆڕانێکی گەورە لە ژیانی هێلین کیلەردا ڕوویدا کاتێک لە تەمەنی حەوت ساڵیدا ئان سەلیڤان وەک مامۆستا هاتە ژیانیەوە. سەلیڤان کە خۆی کێشەی بیناییی هەبوو و لە پەیمانگای پێرکینز بۆ نابینایان دەرچووبوو، شێوازێکی تایبەتی بۆ پەروەردە و فێرکردنی هێلین داهێنا. یەکەم وشە کە هێلین فێری بوو وشەی ئاو بوو کە سەلیڤان لەسەر دەستی دەنووسی کاتێک ئاوی بەسەردا دەڕژاند. ئەم ساتە وەرچەرخانێکی گەورە بوو لە ژیانی هێلیندا و دەرگای دنیایەکی نوێی بۆ کردەوە. سەلیڤان بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر توانی فێری زمان و پەیوەندی کردنی بکات.
خوێندن لە زانکۆ و دەستکەوتە ئەکادیمییەکان
دوای تەواوکردنی خوێندنی سەرەتایی، هێلین کیلەر لە ساڵی ١٩٠٠ توانی بچێتە کۆلێجی ڕادکلیف کە بەشێک بوو لە زانکۆی هارڤارد. ئەمە دەستکەوتێکی مێژوویی بوو چونکە ئەو یەکەم کەسی نابینا و نەبیست بوو کە بڕوانامەی بەکالۆریۆسی بەدەست هێنا. لە زانکۆدا هێلین زمانی لاتینی، یۆنانی، ئاڵمانی و فەرەنسی فێربوو. هەروەها توانی بە شێوەیەکی قووڵ لە ئەدەب، فەلسەفە و مێژوو تێبگات. ئەو لە ساڵی ١٩٠٤ بە پلەی بەرز دەرچوو و بووە نموونەیەک بۆ ئەوەی کە کەمئەندامی ناتوانێت ڕێگر بێت لە بەردەم خواست و ویستی مرۆڤدا.
چالاکی کۆمەڵایەتی و سیاسی
هێلین کیلەر تەنها خۆی بە خوێندن و پەروەردە سنووردار نەکرد، بەڵکو بووە چالاکوانێکی بەهێزی مافەکانی مرۆڤ و یەکسانی کۆمەڵایەتی. ئەو پشتگیری لە مافی ژنان و مافی دەنگدان بۆ ژنان دەکرد. هەروەها بووە ئەندامی حزبی سۆشیالیستی ئەمریکی و بە توندی دژی سەرمایەداری و جەنگ وەستایەوە. کیلەر هەوڵی زۆری دا بۆ باشترکردنی ژیانی کەسانی نابینا و کەمئەندام و دامەزراندنی دامەزراوەی تایبەت بۆ یارمەتیدانیان. ئەو سەردانی زۆربەی وڵاتانی جیهانی کرد و وتاری پێشکەش کرد و بووە دەنگی ئەوانەی کە دەنگیان نەبوو.
نووسین و بڵاوکراوەکانی
هێلین کیلەر نووسەرێکی بەتوانا بوو و چەندین کتێبی گرنگی نووسی. یەکەم کتێبی "چیرۆکی ژیانم" لە ساڵی ١٩٠٣ بڵاوکرایەوە و بووە یەکێک لە پڕفرۆشترین کتێبەکان. هەروەها کتێبەکانی "دنیای من"، "بەرەو ڕووناکی" و "دەرگای خۆشبەختی" کاریگەرییەکی گەورەیان هەبوو لەسەر خوێنەران. نووسینەکانی هێلین تەنها باسی ژیانی خۆی ناکەن بەڵکو تێڕوانینی قووڵی ئەو بۆ ژیان، کۆمەڵگا و سروشت دەخەنە ڕوو. زمانی نووسینی زۆر جوان و کاریگەر بوو کە سەرسوڕمانی خوێنەرانی بەدوای خۆیدا دەهێنا.
میرات و کاریگەری لەسەر کۆمەڵگا
کاریگەری هێلین کیلەر لەسەر کۆمەڵگا هەتا ئەمڕۆش بەردەوامە. ئەو نەک تەنها توانی بەسەر کۆسپەکانی خۆیدا زاڵ ببێت، بەڵکو ڕێگای بۆ ملیۆنان کەسی کەمئەندام خۆش کرد تا بتوانن مافەکانی خۆیان بەدەست بهێنن. دامەزراوەی هێلین کیلەر ئینتەرناشناڵ کە لە ساڵی ١٩١٥ دامەزرا، هەتا ئێستا خزمەتی ملیۆنان کەسی کردووە لە سەرانسەری جیهاندا. چیرۆکی ژیانی بووەتە بابەتی چەندین فیلم و شانۆگەری و هەمیشە وەک نموونەیەک بۆ خۆڕاگری و سەرکەوتن باس دەکرێت.
ئەنجام
هێلین کیلەر نموونەیەکی بێوێنەیە بۆ ئەوەی کە مرۆڤ دەتوانێت بەسەر هەر کۆسپێکدا زاڵ ببێت ئەگەر ویست و ئیرادەی هەبێت. ئەو نەک تەنها ژیانی خۆی گۆڕی بەڵکو کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنان کەسی تریش دانا. میراتی ئەو لە بواری پەروەردە، مافی مرۆڤ و یەکسانی کۆمەڵایەتی هێشتا زیندووە و درێژەی هەیە. هێلین کیلەر سەلماندی کە کەمئەندامی کۆتایی ژیان نییە بەڵکو دەتوانێت سەرەتای ژیانێکی نوێ و پڕ لە دەستکەوت بێت.
سەرچاوەکان
130 بینین
