ناوه‌ڕۆك
جۆرەها هەوری جیاواز
هۆی دروستبوونی جۆرەها هەور ئەوەیە کە هەورەکان لە بەرزی جیاوازدا و لە پلەی گەرمای جیاوازدا دروست دەبن. هەورەکان گەردیلۆکەی جیاواز دروست دەکەن بەپێی بەرزی و پلەی گەرمیان. هەوا گەرمەکە سارد دەبێتەوە لە پلەی گەرمای زۆر سارددا، ناتوانێت ئەو هەمووە شێیە لە شێوەی هەڵمی ئاودا هەڵبگرێت، لەبەر ئەوە شێ زیادەکە دەگۆڕێت بۆ دڵۆپەی ئاو یان بەفر، ئەمەش هەورێک دەهێنێت. هیچ هەورێک نییە لە هەورێکی تر بچێت، هەروەها بەردەوام شێوەی خۆیان دەگۆڕن. هۆی دروستبوونی جۆرەها هەور ئەوەیە کە هەورەکان لە بەرزی جیاوازدا و لە پلەی گەرمای جیاوازدا دروست دەبن. هەورەکان گەردیلۆکەی جیاواز دروست دەکەن بەپێی بەرزی و پلەی گەرمیان. بەرزترین هەور بەرزیەکەی دەگاتە ٣٠ بۆ ٥٠ میل و پێی دەوترێت هەورە گەشەکان، هەورێکی تر هەیە پێی دەوترێت (تەولیە) (لالیئ) کە بەرزیەکەی لە نێوان ١٢ بۆ ١٨ میلدایە و هەورێکی زۆر ناسکە و چەندین ڕەنگی جوانی لە خۆ گرتووە و لە تۆز و دڵۆپی ئاو پێکهاتووە لە دوای خۆرئاوا بوون یان بە شەوان یان پێش خۆرهەڵاتن نەبێت نابینرێت. هەورێکی تر هەیە لەوان نزمترە و بەرزیەکەی لە نێوان ٥ بۆ ٧ میلدایە پێی دەوترێت (گخرور) کە شێوەی لە پەڕ و دەزوو دەچێت. هەموو هەورەکان لە پارچەی بچوکی بەفر پێکدێن. بەڵام هەورە خاوەکان لە دڵۆپەی ئاو پێکدێن. لە سەرووی ئەوانیشەوە هەوری ترساندن هەیە کە ٢ میلە و بۆ ٤ میل لە زەویەوە بەرزترە، کە لە قەبارەی خڕ پێکدێت و لە هەوری پڵنبگ گەورەترە. لە هەمان ئاستا هەوری (گخرو) هەیە کە بە گشتی ڕەنگێکی خۆڵەمێشی دەداتە ئاسمان و مانگ و خۆر تیایدا وەکو خاڵێک لە تیشکی (الباهت) دیارن. لە بەرزی نزیکەیی لە زەویەوە هەوری (القرد) هەیە، کە بریتیە لە گۆڕانێکی ڕەش گەورە لەسەر بنکەیەکی ئاسۆیی بەرپان، لە هەمان ئاستدا هەوری (المگارە) هەیە کە پێشی دەوترێت (الخسیف) زۆر ئەستوورە و ڕەشە و شێوەی نییە لە بەرزی کەمتر لەوە نزیکەی ٦١٠ مەتر بەرزە لە زەویەوە. هەوری (الرهج) هەیە کە بریتیە لە تەم. دوو جۆری تر کە بریتین لە (الفزع، الرکام) ئەو دوو هەورە زۆر گەورە و ئەستوورن و هەورە تریشقەیان لەگەڵدایە.
