ناوه‌ڕۆك
ناساندن
گرنگیدان بە پەیوەندییە گشتییەکان (بە عەرەبی: التركيز على العلاقات العامة، بە ئینگلیزی: Focus on public relations)، پەیوەندییە گشتییەکان (PR) بریتییە لە کۆمەڵێک تەکنیک و ستراتیژی پەیوەست بە بەڕێوەبردنی چۆنیەتی بڵاوکردنەوەی زانیاری دەربارەی تاکێک یان کۆمپانیایەک بۆ خەڵک و بەتایبەتی میدیا. ئامانجە سەرەکییەکانی بریتین لە بڵاوکردنەوەی هەواڵ یان ڕووداوە گرنگەکانی کۆمپانیا، پاراستنی وێنەی براند و دانانی خولگەیەکی ئەرێنی لەسەر ڕووداوە نەرێنییەکان بۆ کەمکردنەوەی لێکەوتەکانیان.
لەوانەیە PR لە شێوەی بەیاننامەی ڕۆژنامەوانی کۆمپانیا، کۆنفرانسی ڕۆژنامەوانی، چاوپێکەوتن لەگەڵ ڕۆژنامەنووسان، پۆستکردنی سۆشیال میدیا، یان شوێنی دیکە ڕووبدات. هەر تاکێک یان لایەنێک کە لە چاوی گشتیدا کاردەکات، ڕووبەڕووی بڵاوبوونەوەی زانیاری لەسەر خۆیان یان پراکتیزەکانیان دەبێتەوە بۆ خەڵک. لە کاتێکدا پەیوەندییە گشتییەکان بۆ خۆی پیشەسازییەکە، بەڵام هەر هەوڵێک بۆ وێناکردنی خۆی بە شێوەیەکی دیاریکراو بۆ کەسانی دیکە دەتوانرێت بە جۆرێک لە پەیوەندییە گشتییەکان هەژمار بکرێت.
تێڕوانینی گشتی دەربارەی پەیوەندییە گشتییەکان
- پەیوەندییە گشتییەکان (PR) ئاماژەیە بۆ بەڕێوەبردنی چۆنیەتی بینین و هەستکردن بە کەسانی دیکە سەبارەت بە کەسێک، براندێک، یان کۆمپانیایەک.
- PR بۆ کۆمپانیاکان، بەتایبەتی کۆمپانیاکانی بازرگانی گشتی، گرنگی بە پاراستنی وێنەیەکی ئەرێنی کۆمپانیاکان دەدات لەکاتێکدا مامەڵە لەگەڵ داواکارییەکانی میدیا و پرسیارەکانی خاوەن پشکەکاندا دەکات.
- PR بە تایبەتی گرنگە بۆ بەرپەرچدانەوەی ناڕەزایی گشتی یان وەبەرهێنەران دوای ڕاگەیاندنی هەواڵی نەرێنی.
- PR جیاوازە لە ڕیکلام یان بەبازاڕکردن چونکە زۆرجار مەبەست لێی ئەوەیە کە ئۆرگانیک دەربکەوێت و ئەمە مەرج نییە هەوڵی بەرەوپێشبردنی بەرهەمێک یان خزمەتگوزارییەک بدات.
- دەتوانرێت پەیوەندییە گشتییەکان بۆ کەمکردنەوەی ڕووداوە نەرێنییەکان بەکاربهێنرێت، هەرچەندە مێژوو دەریخستووە کە PR ڕەنگە ببێتە هۆی خراپتربوونی کێشەکان.
تێگەیشتن لە پەیوەندییە گشتییەکان (PR)
هەرچەندە لە پێناسەکەدا سروشتی نییە، بەڵام زۆرجار PR وەک "خولاندنەوە" بیری لێدەکرێتەوە، ئامانج لێی ئەوەیە کە کەسەکە، کۆمپانیاکە، یان براندەکە بە باشترین شێوە کارەکانی پێشکەش بکات. PR جیاوازە لە ڕێکلام لەبەر ئەوەی PR هەوڵدەدات نوێنەرایەتی وێنەی کەسێک یان براندێک بکات بە شێوەیەک کە ئۆرگانیک دەربکەوێت، وەک دروستکردنی ڕۆژنامەگەری باش لە سەرچاوە سەربەخۆکانەوە و پێشنیارکردنی بڕیاری بازرگانی کە پشتگیری گشتی بەدوای خۆیدا دەهێنێت. تا ناوەڕاستی سەدەی بیستەم بە شێوەیەکی ئاسایی پێناسە کراوە، پەیوەندییە گشتییەکان PR یەکێکە لە پیشەسازییە خێرا گەشەسەندووەکانی ئەمریکا.
پەیوەندییە گشتییەکان بۆ سەرکەوتنی هەر کۆمپانیایەک پێویستە، بەتایبەتی کاتێک پشکەکانی کۆمپانیاکە بە ئاشکرا مامەڵەی پێوەدەکرێت و بەهای پشکێک بەندە بە متمانەی خەڵک بە کۆمپانیایەک یان براندێک. جگە لە مامەڵەکردن لەگەڵ داواکارییەکانی میدیا، پرسیاری زانیاری و نیگەرانییەکانی خاوەن پشکەکان، کارمەندانی پەیوەندییە گشتییەکان PR زۆرجار بەرپرسیارن لە داڕشتن و پاراستنی وێنەی کۆمپانیاکە. ناوبەناو پیشەییەکانی پەیوەندییە گشتییەکان بەشداری پەیوەندییە گشتییە نەرێنیەکان دەکەن یان هەوڵی بە ئەنقەست ئەدەن بۆ بێناوبانگکردنی براندێک یان کۆمپانیایەکی ڕکابەر، هەرچەندە ئەم جۆرە کارانە لەگەڵ ئەخلاقی پیشەسازیدا ناگونجێن.
جۆرەکانی پەیوەندییە گشتیەکان
زۆرجار پەیوەندییە گشتییەکان بەسەر دەزگا یان بەشی جیاوازدا دابەش دەکرێن. هەر بەشێک بە تایبەتی گونجاوە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ لایەنێکی دیاریکراو لە خوارەوە:
١- پەیوەندی میدیایی: جەختکردنەوە لەسەر دروستکردنی پەیوەندییەکی بەهێز لەگەڵ ڕێکخراوە میدیاییە گشتیەکان. زۆرجار تیمی پەیوەندییە میدیاییەکان ڕاستەوخۆ لەگەڵ میدیای دەرەکی کاردەکات بە گەیاندنی ڕاستەوخۆی هەواڵی کۆمپانیاکانیان، دابینکردنی سەرچاوەی ناوەڕۆکی پەسەندکراو و دەستڕاگەیشتن بۆ سەرنجی گشتی لەسەر هەواڵەکانی تر.
٢- پەیوەندییەکانی بەرهەمهێنان: پەیوەندییەکی نزیکیان بە کارەکانی ڕاستەوخۆی کۆمپانیایەکەوە هەیە. ئەم بەشە پشتگیری لە پلانە فراوانەکانی بازاڕکردن دەکات و زۆرجار پەیوەندی بە هەوڵە تایبەت و یەکجارەکییەکانەوە هەیە وەک خستنەبازاڕی بەرهەمێکی نوێ، هەڵمەتێکی تایبەت، یان بەڕێوەبردنی گۆڕانکارییەکی گەورەی بەرهەم.
٣- پەیوەندی وەبەرهێنەرەکان: بریتییە لە چاودێریکردنی پەیوەندی نێوان کۆمپانیا و وەبەرهێنەرەکانی. ئەم لایەنەی پەیوەندییە گشتییەکان مامەڵە لەگەڵ ڕووداوەکانی وەبەرهێنەران دەکات، سەرپەرشتی پەیوەندیکردنی بڵاوکردنەوەی ڕاپۆرتە داراییەکان دەکات و مامەڵە لەگەڵ سکاڵای وەبەرهێنەران دەکات.
٤- پەیوەندی ناوخۆیی: بریتییە لە لقی پەیوەندییە گشتییەکانی نێوان کۆمپانیایەک و کارمەندەکانی. پەیوەندییە ناوخۆییەکان پەیوەندییان بە ڕاوێژکاری کارمەندانەوە هەیە، دڵنیابوون لە ڕازیبوونی هەموو کرێکاران لە بارودۆخی کارکردنیان، و نێوەندگیریکردنی پرسەکان لە ناوخۆدا بۆ ئەوەی ناڕازیبوون بە گشتی ئاشکرا نەکرێت.
٥- پەیوەندی حکومەت: بریتییە لە پەیوەندی نێوان کۆمپانیایەک و دەزگاکانی حوکمڕانی پەیوەندیدار. هەندێک لە بەشی پەیوەندییە گشتیەکان دەیانەوێت پەیوەندییەکی بەهێز دروست بکەن بۆ ئەوەی فیدباک بدەن بە سیاسەتمەداران، بڕیاردەران هان بدەن بۆ ئەوەی بە شێوازی تایبەت مامەڵە بکەن و دڵنیابن لە مامەڵەی دادپەروەرانە لەگەڵ کڕیارانی کۆمپانیاکە.
٦- پەیوەندییە کۆمەڵایەتییەکان: بریتین لە پەیوەندییە گشتیەکان کە سەرنجیان لەسەر براند و ناوبانگ لە ناو کۆمەڵگەیەکی دیاریکراودا. کۆمەڵگاکە دەتوانێت فیزیکی بێت (واتە شارێکی دیاریکراو) یان نافیزیکی (واتە کۆمەڵگە). ئەم لقەی پەیوەندییە گشتییەکان کلیلی تایبەت بە شوێنی کۆمەڵایەتی کۆمەڵگاکە بۆ ئەوەی خۆی لەگەڵ ئەندامەکانیدا هاوتەریب بکات.
٧- پەیوەندی کڕیار: پەیوەندی کڕیار ئەو پردەیە کە کۆمپانیا و کڕیارەکانی بەیەکەوە دەبەستێتەوە. زۆرجار پەیوەندییە گشتییەکان بریتین لە مامەڵەکردن لەگەڵ پەیوەندییە سەرەکییەکان، ئەنجامدانی لێکۆڵینەوەی بازاڕ، تێگەیشتن لە ئەولەویەتەکانی کڕیارەکانی و چارەسەرکردنی نیگەرانییە سەرەکییەکان.
پەیوەندییە گشتیەکان بەرانبەر بە بەشەکانی تر
ڕەنگە پەیوەندییە گشتییەکان لەگەڵ بەشەکانی دیکەی هاوشێوەدا سەریەک بخەن یان تێکەڵ بکرێن. لێرەدا تێڕوانینێکی گشتی دەخەینەڕوو کە چۆن پەیوەندییە گشتییەکان PR پەیوەندی بە بازاڕکردن، ڕێکلام، یان پەیوەندییەکانەوە هەبێت یان نەبێت.
پەیوەندییە گشتیەکان بەرانبەر بە بازاڕکردن
هەندێک جار بەبازاڕکردن بە شێوەیەکی چوارگۆشەیی زیاتر لەسەر هاندانی فرۆشتن، بەرەوپێشبردنی بەرهەم یان خزمەتگوزارییەکان و دڵنیابوون لە سەرکەوتنی داراییە. لەم نێوەندەدا هەندێک جار پەیوەندییە گشتییەکان زیاتر سەرنجیان لەسەر بەڕێوەبردنی ناوبانگی کۆمپانیایەک یان براندێکە. ڕەنگە هەردوو بەشەکە دەست بکەن بە جۆرە چالاکییەکی زۆر هاوشێوە. بۆ نموونە ڕەنگە هەردووکیان کارلێک لەگەڵ کڕیاران بکەن بۆ کۆکردنەوەی فیدباک. لە بازرگانی ڕاستەوخۆوە ئەم زانیاریانە بەکاردەهێنرێن بۆ باشتر تێگەیشتن لە ڕەوتی فرۆشتن، داواکاری بەرهەم و ڕێگاکانی دروستکردنی فرۆشتنی زیاتر. لە پەیوەندییە گشتییە ڕاستەوخۆکانەوە، ئەم زانیاریانە بەکاردەهێنرێن بۆ تێگەیشتن لە ڕازیبوونی کڕیار، دڵنیابوون لە دڵخۆشی کڕیاران، و دڵنیابوون لەوەی هەر ناڕازیبوونێک بە خێرایی بەڕێوەدەبرێت.
پەیوەندییە گشتیەکان بەرانبەر بە ڕێکلام
ڕیکلام بریتیە لە کردەی ڕاکێشانی سەرنجی خەڵک، زۆرجار لە ڕێگەی بەکارهێنانی جۆرە جیاوازەکانی میدیاوە. ڕەنگە کۆمپانیایەک بیەوێت ڕیکلام بکات بۆ بەرزکردنەوەی بەرهەمێک، فراوانکردنی بۆ بازاڕێکی نوێ بۆ کۆمپانیایەکی گەشەسەندوو ڕابگەیەنێت، یان گۆڕانکارییەکانی نرخ ئاشکرا بکات. پەیوەندییە گشتییەکان ڕێبازێکی ستراتیژیتر و بیرکراوەترە سەبارەت بەوەی کە چۆن کۆمپانیایەک دەبێت کارلێک لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارە ناوخۆیی و دەرەکییەکان بکات. هەندێک جار ڕەنگە لە بەرژەوەندی کۆمپانیاکەدا بێت کە "لە ئاستێکی نزمدا دابنێت" و پەیوەندییەکەی لەگەڵ خەڵکدا بەهێزتر بکات بە نەبوونی بەرە و ناوەند.
پەیوەندییە گشتیەکان بەرانبەر پەیوەندییەکان
پەیوەندییە گشتییەکان و پەیوەندییەکان بە شێوەیەکی زۆر تێکەڵاون. هەردووکیان بریتین لە وێناکردنی زانیارییەکان لە دەرەوە بە هیوای دروستکردنی براندێک، وێنەیەک، یان پەیوەندییەک کە بەها پەروەردە بکات. پەیوەندییەکان دەتوانن بەشێکی جیاواز بن لەناو کۆمپانیایەکدا کە تەنها بەرپرسیارن لە سەرنجە نووسراوەکان یان زارەکییەکان کە لە ناوخۆ یان دەرەوە دەردەکەون. یەکێک لە جیاوازییە ئەگەرییەکانی نێوان پەیوەندییە گشتییەکان و پەیوەندییەکان ئاڵوگۆڕی زانیارییە. هەندێک جار پەیوەندییە گشتییەکان کەناڵێکی یەکلایەنەیە کە زانیاری دەسەپێنێت لە هەوڵێکدا بۆ ئەوەی وێنەیەکی گشتی لەبارتریان هەبێت. ڕەنگە پەیوەندییەکان زیاتر ڕەگیان لە کارایی دوولایەنەی وەرگرتنی فیدباک و ئەنجامدانی گۆڕانکاریدا هەبێت لەسەر بنەمای زانیارییەکانی کۆکراوە. بەگشتی زۆربەی کۆمپانیاکان سەریەککەوتن لە نێوان پەیوەندییە گشتیەکان و پەیوەندییەکان دەبینن.
کارکردن لە پەیوەندییە گشتییەکان
پیشەیەک لە پەیوەندییە گشتییەکاندا هیچ ڕێڕەوێکی پیشەیی دیاریکراوی نییە. تاک دەتوانێت بڕوانامە لە کۆمەڵێک بوارە جیاوازەکانی وەک پەیوەندییە گشتیەکان، پەیوەندییەکان، بازاڕکردن، ڕۆژنامەگەری، پەخش، یان زانستی سیاسی بەدەستبهێنێت. پیشەییەکانی پەیوەندییە گشتییەکان دەبێت کارامەیی نەرمیان هەبێت لەوانە توانای پەیوەندیکردنی نووسراو و زارەکی بەهێز، توانای چارەسەرکردنی کێشەکان، و توانای بیرکردنەوەی ڕەخنەگرانە و داهێنەرانە.
پیشەیەک لە پەیوەندییە گشتییەکاندا دەتوانێت چەندین وەرچەرخانی جیاوازی هەبێت. هەندێک لایەنی پەیوەندییە گشتییەکان جەخت لەسەر میدیای دیجیتاڵی دەکەنەوە، پیشە ئەگەرییەکان بریتین لە دروستکەرانی ناوەڕۆک، بەڕێوەبەرانی سۆشیال میدیا، یان هونەرمەندەکانی دیجیتاڵی. تاکەکان دەتوانن پسپۆڕ بن لە پیشەسازییەکدا (واتە دارایی) بۆ جەختکردنەوە لەسەر کارکردن لە نێوان کۆمپانیایەک و وەبەرهێنەرەکانیدا. ئەو کەسانەی ئارەزووی کارکردنیان هەیە بۆ ڕێکخراوە قازانج نەویستەکان لەوانەیە بزانن کە لقی کۆکردنەوەی پارە زۆر لایەنی پەیوەندییە گشتیەکان لەسەر یەکتر دەگرێتەوە.
ڕۆڵی سەرەکی پەیوەندییە گشتییەکان چییە؟
زۆرجار پەیوەندییە گشتییەکان لە پاراستنی وێنەی کۆمپانیایەک، تاکێک، یان براندێکدا ڕۆڵ دەبینێت. پەیوەندییە گشتییەکان میدیا دروست دەکەن، پەیوەندی لەگەڵ میدیای دەرەکیدا دروست دەکات، ڕای گشتی دروست دەکات و دڵنیای دەدات لەوەی کڕیارەکان مەیلی ئەرێنییان بەرانبەر بە براندی کۆمپانیاکە هەیە.
چ کارامەیییەکت پێویستە بۆ پەیوەندییە گشتییەکان PR؟
زۆرجار پسپۆڕانی پەیوەندییە گشتیەکان توانای پەیوەندیکردنیان بەهێزە. ڕۆڵی ئەوان بریتییە لە وەرگرتنی زانیاری، پرۆسێسکردنی ئەوەی کە چۆن ڕەنگە کاریگەری لەسەر وێنەی کۆمپانیایەک هەبێت، و چۆن پەیوەندی دەرەکی بکەن بۆ گۆڕینی ئەم وێنەیە. زۆرجار پسپۆڕانی پەیوەندییە گشتیەکان پەیوەندی لەگەڵ چەندین جۆری جیاوازی کەسدا دروست دەکەن لەوانە کڕیارە سەرەکییەکان، بەرپرسانی حکومەت و میدیای دەرەکی.
بۆچی پەیوەندییە گشتییەکان گرنگن؟
کڕیاران لەبەر کۆمەڵێک هۆکار بڕیار دەدەن، یەکێک لەو هۆکارانە ئەو پەیوەندییەیە کە هەست دەکەن لەگەڵ کۆمپانیایەکدا هەیانە. ئەگەر کۆمپانیایەک وێنەیەکی نەرێنی هەبێت یان لە پرسێکی گشتی مشتومڕاویدا گیر بخوات، ڕەنگە کڕیارێک چیتر هەست بە پەیوەندییەکی بە براند و وێنە و بەرهەمەکەوە نەکات. زۆرجار پەیوەندییە گشتییەکان ئەم براندە بەڕێوەدەبەن و دڵنیای دەدەن کە کڕیاران، کارمەندان، وەبەرهێنەران و لایەنە دەرەکییەکانی دیکە مەیلی ئەرێنییان هەیە بۆ بەردەوامبوون لە بەشداریکردن لەگەڵ کۆمپانیاکە.
کێ پەیوەندییە گشتییەکان بەکاردەهێنێت؟
پەیوەندییە گشتییەکان بەسوودە بۆ هەر لایەنێک کە بیەوێت دەستکەوتێکی گشتی ئەرێنی هەبێت. زۆربەی کات کۆمپانیاکان و کۆمپانیا بازرگانییە گشتیەکان دەست دەکەن بە پەیوەندییە گشتیەکان. لەوانەیە کۆمپانیایەک تیمێکی پەیوەندییە گشتیەکان یان ستراتیژی پەیوەندییە گشتیەکانی جیاوازی هەبێت بۆ براند یان بەرهەمە تایبەتەکان. هەروەها کەسانی وەک کەسایەتییە ناودارەکان یان کەسانێک کە سامانێکی زۆریان هەبێت لەوانەیە تیمی پەیوەندی گشتی تایبەتیان هەبێت. ئەم تیمانە بۆ پاراستنی وێنەیەکی ئەرێنی گشتی و هەروەها مامەڵەکردن لەگەڵ داواکارییەکانی میدیا بەکاردەهێنرێن.
