ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چۆنیەتی بەدەستهینانی بڕوانامەی ئامادەیی لە جیهاندا (بە عەرەبی: كيف تحصل على شهادة الثانوية العامة في العالم، و بە ئینگلیزی: How to get a high school diploma in the world)، بڕوانامەی ئامادەیی بریتییە لە بڕوانامەیەک کە لە کاتی دەرچوون لە ئامادەیی دەبەخشرێت. بڕوانامەی ئامادەیی دوای تەواوکردنی خولەکانی خوێندن کە چوار ساڵ دەخایەنێت دەدرێت بە شێوەیەکی گشتی لە پۆلی ٩ تا پۆلی ١٢، بڕوانامەی جێهێشتنی قوتابخانەیە واتا تەواو کردنی ساڵەکانی خوێندنە.
بڕوانامەکە لەلایەن قوتابخانەوە بەپێی مەرجەکانی حکوومەتی ناوخۆیی یان پارێزگاکە دەدرێت. مەرجەکانی بەدەستهێنانی بڕوانامەکە بەپێی دەسەڵاتی دادوەری جیاوازن، و لەوانەیە مەرجی جیاواز هەبێت بۆ ئاستی دەرچوونی ئامادەیی.
جۆرەکانی بڕوانامەی ئامادەیی
بەدەستهێنانی بڕوانامەی ئامادەیی بڕگەیەکی گرنگە لە گەشتی خوێندکاردا کە پێویستی بە کاتێکی زۆر و کاری قورس و خۆبەخشی هەیە. ئەم بڕوانامەیە دان بەوەدا دەنێت کە خوێندکارەکە مەرجە پێویستەکانی بۆ دەرچوون بەدیهێناوە و ڕێگایەک بۆ خوێندکارێک دروست دەکات بۆ دەستپێکردنی پیشەکەی، بەدەستهێنانی بڕوانامەی کۆلێژ، یان داواکاری پێشکەشکردنی خوێندنی بازرگانی. چەند جۆرێک لە بڕوانامەی ئامادەیی هەیە:
١- بڕوانامەی گشتی
باوترین جۆری بڕوانامەی ئامادەیی بڕوانامەی گشتییە، بەپێی ئاماری پەروەردەی ئەمریکا لە ساڵی خوێندنی ٢٠١٩-٢٠٢٠دا نزیکەی ٨٢٪ی دەرچووانی ئامادەیی لە ئەمریکا بڕوانامەی گشتییان وەرگرتووە. ئەم جۆرە بڕوانامەیە ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە خوێندکارێک مەرجە سەرەتاییەکانی دەرچوونی ئامادەیی بەدیهێناوە کە لەلایەن بەشی پەروەردەی ویلایەتەکەیانەوە دامەزراون، لەوانەش لانیکەم سێ ساڵ زانست، بیرکاری، مێژوو و ئینگلیزی لەگەڵ بابەتە هەڵبژێردراوەکانی خوێندکار. جگە لەم مەرجە ئەکادیمییانە زۆرجار دەبێت خوێندکاران لە تاقیکردنەوە ستانداردەکان دەربچن. هەمیشە ئامۆژگاری خوێندکاران دەکرێت کە کاتژمێرەکانی خزمەتگوزاری کۆمەڵایەتی تەواو بکەن، بەشداری تیمێکی وەرزشی ئامادەیی بکەن، یان بەشداری بکەن لە چالاکییەکانی دەرەوەی مەنهەج بۆ ئەوەی خۆیان زیاتر ڕکابەری بکەن لەکاتی پێشکەشکردنی داواکاری بۆ پرۆگرامەکانی خوێندنی باڵا.
٢- بڕوانامەی ڕێزلێنان
بڕوانامەی ڕێزلێنان ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە خوێندکارێک لە پۆلەکانیدا ئاستێکی ناوازەی باشی بەدەستهێناوە، جگە لە مەرجەکانی بڕوانامەی گشتی خوێندکارانی ڕێزلێنان خولی پێشکەوتووی جێگیرکردن (AP)یان وەرگرتووە و دەرچوون. مەرجە تایبەتەکانی بڕوانامە بۆ خوێندکاری پلەی یەکەم دەتوانێت لە هەر ویلایەتێکدا جیاواز بێت بەڵام بەگشتی بریتییە لە وەرگرتنی زمانێکی بیانی و تەواوکردنی چوار ساڵ لە بابەتەکانی تری سەرەکی لە هەمان کاتدا پاراستنی تێکڕای نمرەی نایاب (GPA). بڕوانامەی ڕێزڵێنان سەرمایەیەکی بەنرخە بە تایبەتی لەکاتی پێشکەشکردنی داواکاری بۆ کۆلێژەکان یان بۆ سکۆلەرشیپ، چونکە تیشک دەخاتە سەر دەستکەوتە ئەکادیمییەکانی خوێندکار و پابەندبوونی بە خوێندنی ئەکادیمی چالاک. بۆ بەدەستهێنانی ئەم جۆرە بڕوانامەیە ڕەنگە خوێندکاران پێویستیان بە تەواوکردنی خولی زیادە و پێشکەوتوو هەبێت، هەروەها چالاکییەکانی دەرەوەی مەنهەج یان بەشداریکردن پڕۆژەیەکی گرنگ.
٣- بڕوانامەی پیشەیی
بڕوانامەی پیشەیی دەدرێت بەو خوێندکارانەی کە پرۆگرامێکی تایبەتمەند و سەرنجڕاکێشی پیشەیی تەواو دەکەن بە پێچەوانەی بڕوانامەی گشتی یان بڕوانامەی ڕێزلێنان، بڕوانامەی پیشەیی لە ڕێگەی پرۆگرامێکەوە بەدەست دەهێنرێت کە گرنگی بە پەرەپێدانی ئەو لێهاتووییانە دەدات کە خوێندکاران پێویستیانە بۆ چوونە ناو هێزی کار. بڕوانامەی پیشەیی بۆ ئەو خوێندکارانە داڕێژراوە کە ئارەزووی بەدواداچوونی پیشەیەک دەکەن لە بوارێکی دیاریکراودا وەک تەکنەلۆژیای ئۆتۆمبێل، جوانکاری، یان هونەری چێشتلێنان.
جگە لە کاری کۆرسی تایبەت بە پیشە بڕوانامەی پیشەیی پێویستی بە پۆلی زمانی ئینگلیزی، بیرکاری، زانست و مێژوو هەیە. خولەکان بە شێوەیەکی گشتی تێکەڵەیەکن لە فێرکاری پۆل و ڕاهێنانی دەستی یان مەشقکردن بۆ بەدەستهێنانی ئەزموونی پراکتیکی لە بوارەکەیاندا، زۆرێک لە کارە بازرگانییە لێهاتووەکان بڕوانامەی پیشەیی وەک بەڵگەیەک وەرئەگرن کە دەرچووەکە توانای بەدەستهێنانی پۆستێکی ئاستی سەرەتایی لەو بوارەدا هەیە. ئەم بڕوانامەیە زۆر باشە بۆ ئەو خوێندکارانەی کە دەزانن دەیانەوێت چی بکەن بە شێوەیەکی پیشەیی چونکە ڕێگەیان پێدەدات یەکسەر بچنە ناو هێزی کارەوە، نەک پێویستیان بە بەدەستهێنانی بڕوانامەی بەکالۆریۆس بێت.
٤- بڕوانامەی ئامادەبوون
بڕوانامەی ئامادەبوون جۆرێکە لە بڕوانامە کە ئەو خوێندکارانە بەدەستی دەهێنن کە بەهۆی کەمئەندامییەکی دانپێدانراوەوە ناتوانن مەرجەکانی پرۆگرامی ستاندارد تەواو بکەن بۆ بەدەستهێنانی بڕوانامەی گشتی. ئەم جۆرە بڕوانامەیە بە شێوەیەکی باو دەبەخشرێتە خوێندکاران لە پرۆگرامەکانی پەروەردەی تایبەت. مەرجەکانی بەدەستهێنانی بڕوانامەی ئامادەبوون لە خوێندکارێکەوە بۆ خوێندکارێکی تر جیاوازە و تا ڕادەیەکی زۆر بەندە بە ئاستی کارکردن و توانا ئەکادیمییەکانی خوێندکارەوە. ئەم بڕوانامەیە بۆ داننان بە دەستکەوتە ئەکادیمییەکانی خوێندکار و دابینکردنی بڕوانامەیەک کە دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ پێشکەشکردنی داواکاری بۆ کار یان خوێندنی زیاتر لە کاتێکدا کە بڕوانامەی ئامادەبوون ڕەنگە وەک بڕوانامەی تەقلیدی ئامادەیی باو نەبێت یان بە باشی ناسراو نەبێت، بەڵام هێشتا نیشاندەرێکی گرنگە بۆ ماندووبوون و خۆبەخشی خوێندکار.
بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED)
بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED) بڕوانامەیەکە کە ئەو کەسانە بەدەستی دەهێنن کە خوێندنی ئامادەیییان تەواو نەکردووە، بۆ بەدەستهێنانی بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED) پێویستە خوێندکاران کۆرسێک ئەنجام بدەن و لە تاقیکردنەوەیەکی پەسەندکراوی دەوڵەت دەربچن کە هونەری زمان، بیرکاری، خوێندنی کۆمەڵایەتی و زانست دەگرێتەوە. تاقیکردنەوەی بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED) زانیاری و لێهاتوویی کەسەکە لەم بوارانەدا هەڵدەسەنگێنێت و دیاری دەکات کە ئایا خاوەنی هەمان ئاستی زانیارییە وەک کەسێک کە پرۆگرامێکی تەقلیدی ئامادەیی تەواو کردووە یان نا. هەر بەشێکی تاقیکردنەوەی بڕوانامەی پەروەردەی گشتی (GED) ٣٧.٥٠ دۆلارە، و تەواوی تاقیکردنەوەکە ١٥٠ دۆلارە.
بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED) لەلایەن زۆربەی خاوەنکارەکان و کۆلێژەکان و زانکۆکانەوە بە هاوتای بڕوانامەی ئامادەیی دادەنرێت و دەتوانرێت بۆ پێشکەشکردنی داواکاری بۆ کارەکانی ئاستی سەرەتایی و پرۆگرامەکانی کۆلێژ بەکاربهێنرێت. لە ئەمریکا بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) بە هەردوو زمانی ئینگلیزی و ئیسپانی پێشکەش دەکرێت. هەروەها بە فۆرماتەکانی تری وەک چاپی گەورە، دەنگ و برێل بەردەستە، زۆرێک لە کۆلێژ و زانکۆکان داوا لە دەرچووانی بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) دەکەن کە تاقیکردنەوەی وەرگرتنی کۆلێژی (SAT) یان (ACT) ئەنجام بدەن بۆ ئەوەی ئاستی ئامادەیی خۆیان بۆ کۆلێژ دیاری بکەن.
جیاوازی نێوان بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) و بڕوانامەی ئامادەیی
بڕوانامەی پەرەپێدانی پەروەردەی گشتی (GED) و بڕوانامەی ئامادەیی (تەقلیدی) هەردووکیان ئاماژەن بۆ ئەوەی کە خوێندکارێک مەرجە پێویستەکانی بەدیهێناوە و زانیارییەکی گونجاوی نیشانداوە بۆ بەدواداچوونی خوێندنی زیاتر یان پیشەیەک لە بوارە هەڵبژێردراوەکەیدا. بڕوانامەی ئامادەیی دەدرێت بە خوێندکارێک کە لە شوێنێکی ئامادەیی تەقلیدیدا بەشداری کردووە و لە هەموو پۆلە پێویستەکاندا دەرچووبێت کە بە شێوەیەکی گشتی چوار ساڵ کاری کۆرسی تێدایە. لە بەرانبەردا بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) نیشان دەدات کە خوێندکارێک لە چوار تاقیکردنەوەی هاوتای ئامادەیی دەرچووە، ئەمەش ئەوە دەردەخات کە ئەوان هەمان توانای دەرچووی ئامادەیی تەقلیدییان هەیە بۆ بابەتەکانی سەرەکی.
سەرەڕای ئەم جیاوازیانە ئەو دوو بڕوانامەیە لە پراکتیکدا زۆر لەیەک دەچن، هەردووکیان ڕێگە بە خوێندکاران دەدەن بچنە ناو هێزی کارەوە، دەست بە پیشەیەک بکەن، یان بچنە کۆلێژ. یەکێک لە جیاوازییە سەرەکییەکانی نێوان بڕوانامەی ئامادەیی(تەقلیدی) و بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) ئەو کاتەیە کە پێویستە بۆ بەدەستهێنانی، خوێندکارانی ئامادەیی دەبێت چوار ساڵ خوێندن تەواو بکەن بۆ ئەوەی دەربچن، لەکاتێکدا تاقیکردنەوەی بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) تاقیکردنەوەیەکی حەوت کاتژمێرییە کە زۆربەیان دەتوانن لە کەمتر لە ساڵێکدا خۆیان بۆ ئامادە بکەن. ئەمەش وا دەکات کە بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) ببێتە بژاردەیەکی بەناوبانگ و دەستڕاگەیشتن بۆ ئەو کەسانەی کە خوێندنی ئامادەیییان تەواو نەکردووە بەڵام هەمان دەرفەتی پیشەیییان دەوێت وەک دەرچووی ئامادەیی.
دوای ئامادەیی
لەگەڵ بەدەستهێنانی بڕوانامەی ئامادەیی یان بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED)، خوێندکاران چەندین دەرفەتی بەڵێندەریان هەیە. زۆرێک لە خوێندکاران دەچنە سەر خوێندنی زیاتر واتا دەخوێنن لە کۆلێژ یان پەیمانگایەک و یان دەست بە کارکردن دەکەن. لە چەندین جۆری جیاوازی قوتابخانە، کۆلێژە تەقلیدییە چوار ساڵەکان، کۆلێژە کۆمەڵایەتییەکان، قوتابخانە پیشەییەکان و زانکۆ ئۆنلاینەکاندا پرۆگرامی بڕوانامە بێشومار هەیە. بە درێژەدان بە خوێندنی زیاتر تاکەکان دەتوانن ئەو زانیاری و لێهاتووییانەی کە پێویستن بۆ سەرکەوتن لە ڕێڕەوی پیشەکەیاندا بەدەستبهێنن و ئامانجە کەسی و پیشەییەکانی خۆیان بەدەستبهێنن و مووچەیەکی کێبڕکێکار بەدەستبهێنن.
یەکێک لە بژاردەکان بۆ ئەو کەسانەی کە بڕوانامەی ئامادەیی یان بڕوانامەی پەرەپێدانی گشتی (GED) یان بەدەستهێناوە ئەوەیە کە بەدوای بڕوانامەی کۆلێژدا بگەڕێن لە WGU .WGU کۆمەڵێک بڕوانامەی بەرفراوان لە بواری بازرگانی، پەروەردە، چاودێری تەندروستی و ئایتی پێشکەش دەکات، هەر پرۆگرامێکی بڕوانامەی WGU بە زانیاری پسپۆڕانی پیشەسازی دیزاین کراوە بۆ ئەوەی بە نرخێکی گونجاو و بە تەواوی ئۆنلاین بێت، ئەمەش وایکردووە ببێتە هەڵبژاردەیەکی باش بۆ ئەو کەسانەی کە دەیانەوێت بڕوانامەی بەکالۆریۆس یان ماستەر بەدەستبهێنن لەکاتی کارکردن یان ئاگاداربوون لە بەرپرسیارێتیەکانی تر. خوێندنی باڵا وەبەرهێنانێکی بەنرخە بۆ داهاتووی خوێندکاران.
