کامیان بەهزێترن سوپای ئەمریکا یان ڕووسیا

پێشەکی

ئەم دوو وڵاتە بە هێزترین دەوڵەتە سەربازییەکانی جیهان دادەنرێن و خاوەنی مێژوویەکی درێژی کێبڕکێی سەربازین. بۆ تێگەیشتنی باشتر لە هێزی سەربازیی هەر یەکێکیان، چەندین فاکتەری گرنگ لەبەرچاو دەگرین.

ژمارەی سەرباز و کەرەستەی سەربازی

ئەمریکا: نزیکەی ١.٤ ملیۆن سەربازی چالاک و ٨٥٠,٠٠٠ یەدەگ

ڕووسیا: نزیکەی ٩٠٠,٠٠٠ سەربازی چالاک و ٢ ملیۆن یەدەگ

لە ڕووی ژمارەی سەربازەوە، ڕووسیا پێشەنگە بە هۆی سیستەمی خزمەتی سەربازیی بەزۆرەملێ. بەڵام ئەمریکا ژمارەیەکی زۆرتری سەربازی پیشەیی و ڕاهێنراوی هەیە. هەردوو وڵات خاوەنی ژمارەیەکی زۆری تانک، زرێپۆش، تۆپ و فڕۆکەی شەڕکەرن، بەڵام ئەمریکا لە زۆربەی بوارەکاندا ژمارەی زیاتر و جۆری نوێتری هەیە.

بودجەی سەربازی

ئەمریکا: نزیکەی ٧٥٠ ملیار دۆلار ساڵانە

ڕووسیا: نزیکەی ٦٠ ملیار دۆلار ساڵانە

لەم بوارەدا، ئەمریکا بە شێوەیەکی بەرچاو پێشەنگە. بودجەی سەربازیی ئەمریکا زیاتر لە ١٠ جار گەورەترە لە هی ڕووسیا. ئەمە دەرفەتی زیاتر بۆ ئەمریکا دەڕەخسێنێت بۆ وەبەرهێنان لە تەکنەلۆژیای نوێ و پەرەپێدانی چەکی پێشکەوتوو.

تەکنەلۆژیای سەربازی

ئەمریکا پێشەنگی جیهانە لە بواری تەکنەلۆژیای سەربازیدا. وەبەرهێنانی زۆر لە توێژینەوە و پەرەپێدان، ئەمریکای کردووە بە خاوەنی پێشکەوتووترین سیستەمی چەک و ئامێری سەربازی. بۆ نموونە، فڕۆکەی شەڕکەری نەبینراوی F-35 و سیستەمی بەرگریی مووشەکیی THAAD.

ڕووسیا، سەرەڕای کەمیی بودجە، هێشتا توانیویەتی هەندێک تەکنەلۆژیای پێشکەوتوو پەرە پێ بدات، وەک سیستەمی بەرگریی ئاسمانیی S-400 و تانکی T-14 Armata. بەڵام بە گشتی، لە زۆربەی بوارەکاندا لە دوای ئەمریکا دەکەوێت.

ستراتیژی و دۆکترینی سەربازی

ئەمریکا ستراتیژی "شەڕی هاوکات لە دوو بەرە" پەیڕەو دەکات، کە مانای توانای بەشداریکردن لە دوو شەڕی گەورە لە هەمان کاتدا. هەروەها، گرنگی بە شەڕی نەریتی و ناوچەیی دەدات.

ڕووسیا زیاتر جەخت لەسەر بەرگریی خاک و سنوورەکانی خۆی دەکاتەوە، بە تایبەت لە ناوچەی ئەوروپای ڕۆژهەڵات. هەروەها، گرنگی بە شەڕی هایبرید و کاریگەریی سیاسی دەدات.

بۆمبی ئەتۆمی

هەردوو وڵات خاوەنی گەورەترین کۆگای چەکی ناوکین لە جیهاندا:

ئەمریکا: نزیکەی ٥,٥٠٠ کڵاوەی ناوکی

ڕووسیا: نزیکەی ٦,٠٠٠ کڵاوەی ناوکی

لەم بوارەدا، هەردوو وڵات نزیکەی هاوسەنگن، بەڵام ڕووسیا ژمارەیەکی زیاتری هەیە. هەردوولا خاوەنی توانای "لێدانی دووەم"ن، واتە دەتوانن دوای هێرشێکی ناوکی وەڵام بدەنەوە.

هێزی دەریایی

ئەمریکا خاوەنی گەورەترین و بەهێزترین هێزی دەریاییە لە جیهاندا، بە ١١ هەڵگری فڕۆکە و دەیان کەشتیی شەڕکەر و ژێردەریایی. ئەمە توانای ئۆپەراسیۆنی جیهانی پێ دەبەخشێت.

ڕووسیا هێزی دەریایی بەهێزی هەیە، بەڵام لە ڕووی ژمارە و تواناوە لە دوای ئەمریکا دێت. تەنها یەک هەڵگری فڕۆکەی کۆنی هەیە و زیاتر جەخت لەسەر ژێردەریایی و کەشتیی بچووکتر دەکاتەوە.

هێزی ئاسمانی

ئەمریکا خاوەنی گەورەترین و پێشکەوتووترین هێزی ئاسمانییە لە جیهاندا، بە هەزاران فڕۆکەی شەڕکەر و فڕۆکەی بێفڕۆکەوان. فڕۆکە نەبینراوەکانی وەک F-22 و F-35 پێشەنگی تەکنەلۆژیان.

ڕووسیا هێزی ئاسمانیی بەهێزی هەیە، بەڵام ژمارەی فڕۆکەکانی کەمترە و زۆربەیان کۆنترن. هەرچەندە، فڕۆکەی نوێی وەک Su-57 پەرە پێدەدات، بەڵام هێشتا لە قۆناغی سەرەتاییدایە.

توانای سایبەری

هەردوو وڵات خاوەنی توانای بەرچاوی سایبەرین. ئەمریکا لە ڕێگەی ئاژانسی ئاسایشی نەتەوەیی (NSA) و فەرماندەی سایبەرییەوە کار دەکات. ڕووسیاش بەهۆی یەکە سەربازییەکانی و هاوکاریی گرووپە هاککەرە نافەرمییەکانەوە چالاکە. هەردوولا توانای هێرشی سایبەری و بەرگرییان هەیە.

ئەزموونی شەڕ

هەردوو وڵات خاوەنی ئەزموونی فراوانی شەڕن. ئەمریکا لە چەندین شەڕی گەورەدا بەشداری کردووە، وەک ڤێتنام، کەنداو، ئەفغانستان و عێراق. ڕووسیاش لە شەڕەکانی ئەفغانستان، چیچان، جۆرجیا، سووریا و ئۆکرانیادا بەشدار بووە. ئەم ئەزموونانە یارمەتی هەردوو وڵاتیان داوە بۆ پەرەپێدانی ستراتیژ و تاکتیکی نوێ، بەڵام بەگشتی ئەمریکا ئەزموونی زیاتری هەیە.

هاوپەیمانێتی و کاریگەریی نێودەوڵەتی

ئەمریکا خاوەنی تۆڕێکی فراوانی هاوپەیمانە لە سەرانسەری جیهاندا، بە تایبەت لە ڕێگەی ناتۆوە. ئەمە توانای سەربازیی ئەمریکای بەهێزتر کردووە و دەرفەتی بۆ ڕەخساندووە بنکەی سەربازی لە زۆر وڵاتدا دابمەزرێنێت.

ڕووسیا ژمارەیەکی کەمتری هاوپەیمانی هەیە، بەڵام لەگەڵ وڵاتانی وەک چین و ئێران پەیوەندیی ستراتیژی هەیە. هەروەها، لە ڕێگەی ڕێکخراوی پەیمانی ئاسایشی بەکۆمەڵەوە هەوڵی بەهێزکردنی کاریگەریی خۆی دەدات لە ناوچەی ئاسیای ناوەڕاست.

ئەنجام

لە کۆتاییدا، هەرچەندە هەردوو وڵات خاوەنی هێزی سەربازیی بەهێزن، بەڵام ئەمریکا لە زۆربەی بوارەکاندا پێشەنگە. بودجەی زیاتر، تەکنەلۆژیای پێشکەوتووتر، هێزی دەریایی و ئاسمانیی بەهێزتر، و تۆڕی فراوانتری هاوپەیمان، ئەمریکای کردووە بە بەهێزترین هێزی سەربازی لە جیهاندا. 

ڕووسیا، سەرەڕای کەمیی سەرچاوە بەراورد بە ئەمریکا، هێشتا توانیویەتی وەک هێزێکی سەربازیی گەورە بمێنێتەوە، بە تایبەت بەهۆی هێزی ناوکی، توانای سایبەری، و ستراتیژی شەڕی هایبرید. 

لەگەڵ ئەوەشدا، گرنگە ئاماژە بەوە بکەین کە هێزی سەربازی تەنها یەک لایەنی هێزی نەتەوەییە، و فاکتەری دیکە وەک هێزی ئابووری، کاریگەریی دیپلۆماسی، و توانای نەرم دەورێکی گرنگ دەگێڕن لە دیاریکردنی پێگەی جیهانیی هەر وڵاتێکدا.