ناوه‌ڕۆك
ناساندن
پلازما یان پلازمای خوێن (بە ئینگلیزی: Blood plasma) پێکهاتەی شلگازی ناو خوێنە، وەک ناوەندێک کاردەکات بۆ گواستنەوەی ماددە خۆراکییەکان بۆ خانەکانی ئەندامە جیاوازەکانی لەش، هەروەها گواستنەوەی بەرهەمە پاشماوەکانی ئەنجامی زیندەپاڵی خانەکان بۆ گورچیلەکان و جگەر و سییەکان، کە لە ڕێگەیانەوە بەرهەمە پاشماوەکان دەگوازرێنەوە بۆ دەرەوەی لەش.
جیاوازی نێوان پلازما و سیرۆمی خوێن (سیرۆم)
پلازما بەشی شلەی خوێنە، هەروەها دەبێت خاڵێکی گرنگ ڕوون بکرێتەوە سەبارەت بە جیاوازی نێوان پلازما و سیرۆمی خوێن (سیرۆم).
پلازمای خوێنمان دەستدەکەوێت دوای ئەوەی خوێنەکە وەردەگرین و تێکەڵی دەکەین لەگەڵ ماددەی دژەمەیین، واتە خوێنەکە نامەییێت و بەم شێوەیە هۆکارەکانی خوێن مەیین و فیبرینۆجینی ناوەوەی دەپارێزێت.
بەڵام سیرۆمەکە بەدەست دەهێنین بە جێهێشتنی خوێن بۆ مەین و دواتر جیای دەکەینەوە، واتە خوێن لەم حاڵەتەدا دوور دەبێت لە دژە مەیین و فیبرینۆجین.
بەم شێوەیە جیاوازی نێوان سیرۆم و پلازما بریتییە لە بوونی یان نەبوونی هۆکارەکانی مەیین و فیبرینۆجین
گرنگی پێکهاتەی پرۆتین لە ناو پلازمای خوێن
پلازما ماددەی جیاواز و زۆر گرنگی تێدایە، بەڵام
گرنگترین پێکهاتەی پلازما پرۆتینە.
گرنگی پرۆتینەکان لە پلازما
ـ سەرچاوەیەکن بۆ ترشە ئەمینیەکان.
ـ کاردەکات بۆ گواستنەوەی ماددەکان بە بەستنەوەیان و هەروەها ترشی خوێن دەپارێزێت بە بەستنەوە بە ئایۆنی هایدرۆجین و ڕزگاربوون لێی.
ـ یارمەتی خوێن مەیین دەدات (Fibrinogen).
ب کۆنتڕۆڵی ئەو شتە دەکات کە بە پەستانی گەرمی یان کۆلۆید ناسراوە.
جۆرەکانی پرۆتین
خوێن سێ جۆری سەرەکی پرۆتینی تێدایە کە بریتین لە ئەلبومین و گلۆبولین و فایبرینۆجین.
١-ئەلبومین: باوترین جۆری پرۆتینە کە لە خوێندا هەیە و ئەرکی سەرەکی بریتییە لە بەستنەوە و گواستنەوەی ماددەکان.
٢- گڵۆبولین: جۆری جیاوازی هەیە، لەوانە بچووک و گەورە، لەوانە بەرگری گڵۆبۆلین و ئەوانەی بەرگری دروست نین، وەک: HDL alpha ١، LDL beta ١، Immunoglobulins.
٣- فایبرینۆجین: ئەرکی سەرەکی بریتییە لە دروستبوونی ترۆمبۆس بە گۆڕینی بۆ فایبرین.
