واڵتەر هاوسەر براتەین

پێشەکی

والتەر هاوسەر براتەین یەکێک بوو لە گرنگترین فیزیکزانەکانی سەدەی بیستەم کە ڕۆڵێکی سەرەکی گێڕا لە داهێنانی ترانزیستۆر کە بووە هۆی شۆڕشێکی گەورە لە بواری ئەلیکترۆنیک و تەکنەلۆژیای زانیاریدا براتەین لە ٢٢ی شوباتی ١٩٠٢ لە شاری ئامۆی لە ویلایەتی واشنتۆن لەدایک بوو لە خێزانێکی کشتوکاڵی ئەو لە تەمەنی منداڵیدا لەگەڵ خێزانەکەی گواستیانەوە بۆ ویلایەتی ئۆریگۆن لەوێ لە کێڵگەیەکدا گەورە بوو کە بووە هۆی ئەوەی حەزی بۆ سروشت و تەکنەلۆژیا لای دروست ببێت

خوێندن و ژیانی سەرەتایی

براتەین خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی لە ئۆریگۆن تەواو کرد و دواتر چووە زانکۆی ویتمان لە واشنتۆن لەوێ بڕوانامەی بەکالۆریۆسی لە فیزیک و بیرکاری بەدەست هێنا لە ساڵی ١٩٢٤ دواتر درێژەی بە خوێندن دا و بڕوانامەی ماستەری لە فیزیک لە زانکۆی ئۆریگۆن وەرگرت لە ساڵی ١٩٢٦ پاشان بۆ تەواوکردنی خوێندنی باڵا چووە زانکۆی مینیسۆتا و لەوێ بڕوانامەی دکتۆرای لە فیزیک بەدەست هێنا لە ساڵی ١٩٢٩

کارکردن

دوای تەواوکردنی خوێندن براتەین دەستی بە کارکردن کرد لە تاقیگەکانی بێڵ کە یەکێک بوو لە گەورەترین و پێشکەوتووترین ناوەندەکانی توێژینەوەی زانستی لە جیهان لەوێ لەگەڵ کۆمەڵێک لە زانا بەناوبانگەکانی وەک ویلیام شۆکلی و جۆن باردین کاری کرد لە پرۆژەی داهێنانی ترانزیستۆر کە دواتر بووە هۆی گۆڕانکارییەکی گەورە لە بواری ئەلیکترۆنیک و تەکنەلۆژیادا

داهێنانی ترانزیستۆر

لە ساڵی ١٩٤٧ براتەین و هاوکارەکانی توانیان یەکەم ترانزیستۆر دروست بکەن کە جێگرەوەیەکی باشتر بوو بۆ لامپەکانی ڤاکیوم کە پێشتر بەکاردەهێنران لە ئامێرە ئەلیکترۆنییەکاندا ئەم داهێنانە بووە هۆی شۆڕشێکی گەورە لە بواری تەکنەلۆژیادا و ڕێگەی خۆشکرد بۆ دروستکردنی ئامێری بچووکتر و کاراتر وەک کۆمپیوتەر و تەلەفۆنی مۆبایل

خەڵاتی نۆبڵ

لە ساڵی ١٩٥٦ براتەین لەگەڵ جۆن باردین و ویلیام شۆکلی خەڵاتی نۆبڵی فیزیکیان پێبەخشرا بۆ توێژینەوەکانیان لەسەر نیوەگەیەنەرەکان و داهێنانی ترانزیستۆر ئەمە بووە هۆی ناسراوی و ناوبانگی زیاتری براتەین لە بواری زانستیدا براتەین بەردەوام بوو لە کارکردن لە تاقیگەکانی بێڵ تا ساڵی ١٩٦٧ کە خانەنشین بوو لەو ماوەیەدا چەندین توێژینەوە و داهێنانی تری ئەنجامدا لە بوارەکانی فیزیک و تەکنەلۆژیادا

ژیانی کەسی

سەرەڕای سەرکەوتنە زانستییەکانی براتەین کەسێکی سادە و بێفیز بوو حەزی لە سروشت و کاری دەستی بوو لە کاتە بەتاڵەکانیدا خەریکی باخەوانی و دارتاشی دەبوو ئەو هاوسەرگیری لەگەڵ کەتی هەی کرد لە ساڵی ١٩٣٥ و دوو کوڕیان هەبوو براتەین کەسێکی دڵفراوان و یارمەتیدەر بوو بەتایبەتی بۆ خوێندکاران و توێژەرە گەنجەکان

کاریگەری

کاریگەری و میراتی براتەین لە بواری زانست و تەکنەلۆژیادا زۆر بەرچاوە داهێنانی ترانزیستۆر بووە هۆی گۆڕانکارییەکی گەورە لە ژیانی مرۆڤایەتیدا و بناغەی داڕشت بۆ شۆڕشی دیجیتاڵی کە ئێستا ئێمە لەناویدا دەژین توێژینەوەکانی براتەین لەسەر نیوەگەیەنەرەکان ڕێگەی خۆشکرد بۆ پێشکەوتنی زیاتر لە بواری ئەلیکترۆنیک و تەکنەلۆژیای زانیاریدا

کۆتایی

والتەر هاوسەر براتەین لە ١٣ی ئۆکتۆبەری ١٩٨٧ لە تەمەنی ٨٥ ساڵیدا لە سیاتڵی ویلایەتی واشنتۆن کۆچی دوایی کرد بەڵام میرات و کاریگەرییەکانی ئەو لە بواری زانست و تەکنەلۆژیادا هەتا ئێستاش بەردەوامە ناوی ئەو وەک یەکێک لە گەورەترین داهێنەرەکانی سەدەی بیستەم تۆمار کراوە و بەشێوەیەکی بەرچاو کاریگەری لەسەر ژیانی ڕۆژانەی هەموومان هەیە لە ڕێگەی ئەو ئامێرە ئەلیکترۆنییانەی کە بەکاریان دەهێنین