ناوه‌ڕۆك
ناساندن
جیاوازی نێوان کیراتین و پرۆتین (بە ئینگلیزی: The difference between keratin and protein، بە عەرەبی: الفرق بين الكيراتين والبروتين) کیراتینیش جۆرێکی پڕۆتینە کە دەتوانێت سوود بە قژ بگەیەنێت. بەڵام بیگومان لەگەڵ ئەو پڕۆتینەی بۆ قژ بەکاردێت چەندین جیاوازی هەیە.
کیراتین و پرۆتین چین؟
کیراتین یەکێکە لەو پرۆتینە بنەڕەتیانەی کە قژ و نینۆک و پێست پێکدەهێنێت. کیراتین لە جەستەدا دوو جۆری هەیە ئەلفا-کیراتین کە لە پێست و قژدا هەیە، هەروەها بیتا کیراتین. ئەم پڕۆتینە لە ڕێگەی ئارایشتگایەکەوە دەکرێتە سەر قژ، بە دانانی لەسەر قژ و دانانی سەرچاوەی گەرمی بۆی بۆ دڵنیابوون لە سەقامگیرییەکەی. پرۆسەکە ٩٠ خولەک یان زیاتری دەوێت بەپێی درێژی و چڕی قژەکە. چەندین سوودی جیاوازی هەیە بۆ قژ، قژ نەرمتر و نەرمتر دەکات، بەمەش ئەو کاتەی کە پێویستە بۆ ستایلکردنی ڕۆژانە بە ڕێژەی ٤٠ % بۆ٦٠ %. شایەنی باسە کیراتینی بێ فۆرماڵدیهاید زیان بە قژ ناگەیەنێت و نابێتە هۆی هەڵوەرین و لاوازی قژ. بەڵام لەوانەیە ئەم جۆرە نیشانانە لە ئەنجامی ئەو سەرچاوە گەرمییەی کە لەسەری بەکارهاتووە بۆ سەقامگیرکردنی ڕووبدات.
پرۆتین پێکهاتەیەکی سروشتیە کە لە قژ و نینۆکدا هەیە. یارمەتی دروستکردنی خانەکان و دروستکردنی ئەنزیم و هۆرمۆن دەدات لە لەشدا. شایەنی باسە لەش هەڵیناگرێت، سەرەڕای پێویستی بە بەردەستبوونی بڕێکی زۆر لە جەستەدا، ئەمەش وا دەکات هەندێک پەنا بۆ بەکارهێنانی پرۆتین بۆ ڕاستکردنەوەی قژ ببەن.
هۆکارەکانی کەمی کیراتین لە قژدا
کۆمەڵێک هۆکار هەن کە دەبنە هۆی کەمی کیراتین، لەوانە:
- بەکارهێنانی ماددە کیمیاییەکان بۆ ڕاستکردنەوەی قژ.
- بۆیەکردنی بەردەوامی قژ.
- بە بەردەوامی ووشککەرەوەی قژ و ڕاستکەرەوەی قژ بەکارهێنان.
- بەرکەوتنی قژ بە تیشکی خۆر بۆ ماوەیەکی زۆر.
- کەمی خواردنی ئەو خۆراکانەی کە بایۆتین و توخمە گرنگەکانی تری تێدایە وەک ئاسن و ڤیتامین سی و ئۆمیگا سێ.
چۆنێتی ڕاستکردنەوەی قژ بە کیراتین
شێوازێکی ئاسانە، کە لەلایەن پسپۆڕێکی ئارایشتگا لەناو ساڵۆندا بەکاردێت و پێویستی بە ماوەی کەمتر نییە لە دوو بۆ سێ کاتژمێر بۆ تەواوکردنی تەواو و دروست، بۆ بەدەستهێنانی ئەنجامی دڵخواز و شێوازەکەی بریتییە لە:
- شامپۆی کیراتین پڕۆتینەکە دەخەینە سەر قژ و دەیشۆین تا بە تەواوی یەکدەگرێت، دواتر قژەکە دەشۆین و بە خاولییەک بە باشی وشکی دەکەینەوە.
- کیراتینی چارەسەرکراو دەخەینە سەر قژ، پاشان بۆ ماوەی بیست بۆ سی خولەک قژەکە دادەپۆشین بۆ ئەوەی کیراتینەکە بگاتە قووڵایی قژەکە.
- پاشان بە بەکارهێنانی ئامێری ڕاستکەرەوەی قژ قژ ڕاست دەکەینەوە کە پلەی گەرمی لە ٤٥٠ پلەی فەهرەنهایت کەمتر نەبێت.
- مادەکە لەسەر قژ بەجێدەهێڵین بۆ ماوەیەکی کەمتر لە سێ ڕۆژ. تا قژەکە کیراتینەکە هەڵدەمژێت و دوای تەواوبوونی کاتەکە، قژەکە بە باشی دەشۆرێیت.
مەترسیەکانی ڕاستکردنەوەی قژ بە کیراتین
چارەسەرکردنی قژی درشت یان لوول بە کیراتین بۆ ماوەی نزیکەی سێ مانگ کاتییە. تا ڕادەیەک بە زیانبەخش دادەنرێت چونکە ڕێژەی فۆرماڵدەهید زیاتر لە ئاسایی تێدایە، هەروەها بەپێی لێکۆڵینەوە و بەڵگە زانستییەکان؛ فۆرماڵدیهاید ماددەیەکی کیمیاییە کە دەبێتە هۆی شێرپەنجە بەتایبەتی شێرپەنجەی لووت و قوڕگ و تا زیاتر بەرکەوتنی پێی بێت ئەگەری تووشبوون بە شێرپەنجە زیاتر دەبێت. جگە لەوەش دەبێتە هۆی زیانگەیاندن بە کۆئەندامی دەمار و ئەگەری تووشبوون بە سەرئێشە و خەمۆکی و گۆڕانی باری دەروونی و کەمخەوی و کێشەی بیرەوەری زیاد دەکات. لەکاتی بەرکەوتنی لە ساڵۆندا تووشی سووتانەوەی چاوەکان و خورانی قوڕگ و هەندێکجاریش خوێنبەربوونی لووت دەبیت. ئاژانسی نێودەوڵەتی بۆ توێژینەوە لەسەر شێرپەنجە سەلماندی کە ئافرەتانی دووگیان نابێت کیراتینی قژ بەکاربهێنن چونکە لەوانەیە ببێتە هۆی لەبارچوون، یان ئەوانەی دەیانەوێت دووگیان ببن. چونکە لەوانەیە ببێتە هۆی نەزۆکی. بۆیە دڵنیابە لە بەکارهێنانی کیراتین یان پڕۆتینی بێ فۆرماڵدیهاید.
چارەسەری سروشتی جێگرەوە بۆ کیراتین و پرۆتین بۆ قژ
کۆمەڵێک ڕێگەی سروشتی هەیە کە تەندروستی و نەرمی قژت زیاد دەکات، بە هەمان ڕادەی کیراتین یان پرۆتین نییە، بەڵکو سەلامەتن بۆ قژ، لەوانە:
خۆراکی تەندروست زانایان سەلماندوویانە ئەو خۆراکەی کە دەخورێت ڕەنگدانەوەی لەسەر تەندروستی قژ هەیە، بۆیە باشترە گرنگی بدرێت بەو خۆراکانەی بۆ قژ باشن و بڕێکی زۆر سەوزە و میوە و پرۆتین بخورێت لەگەڵ ئەو ڤیتامینانەی بۆ قژ باشن. هەروەها دەبێت وریا بیت لە خواردنی بڕی پێویستی ئاسن و ڤیتامین E و مس و مەگنیسیۆم.
بەکارهێنانی ئەو بەرهەمە سروشتیانەی قژ کە کیراتینیان تێدایە. بۆ نموونە چەندین جۆری شامپۆ و نەرمکەرەوە هەیە کە کیراتینیان تێدایە و بە بەکارهێنانی بەردەوام قژێکی تەندروست و نەرمن دەستدەکەوێت.
گرنگیدان بە بەکارهێنانی ڕێچکەی سروشتی قژی ماڵەوە بە ئەنجامێکی ئەرێنی
ڕێچکەی سروشتی جێگرەوە بۆ کیراتین و پرۆتین
ڕێچکەی کیراتینی ماڵەوە
ئەم ڕێگایە قژت پێدەبەخشێت بە شێوەیەکی تەندروست و نەرم و شێوازەکەی بریتییە لە:
پێکهاتەکانی:
- کەوچکێک زەیتی ئەرگان.
- ئەڤۆگادۆی کوڵاو.
- کەوچکێک زەیتی گوێزی هیندی.
- دوو دڵۆپ بایۆتینی شل.
چۆنیەتی ئامادەکاری:
- پێکهاتەکانی پێشوو تێکەڵ بکە، پاشان بیدە لە پێستی سەر و قژ.
- بەم تێکەڵەیە بۆ ماوەی چەند خولەکێک پێستی سەرت مەساج بکە.
- پاشان بۆ ماوەی ٢٠ بۆ ٣٠ خولەک لەسەر قژت بەجێی بهێڵە، پاشان قژت بە ئاو و شامپۆ بشۆ.
ڕێچکەی پڕۆتینی جیلاتین
ئەگەر تووشی تێکچوونی قژ بوویت لە ئەنجامی زۆر بەکارهێنانی ووشککەرەوەی قژ یان ئامێری تری قژ ڕاستکەرەوە، یان زیانەکانی لە ئەنجامی بەکارهێنانی کیراتین لەسەر قژت، لێرەدا ئەم ڕێگایە دەخەینەڕوو:
پێکهاتەکانی:
- پاکەتێک جەلاتین.
- کوپێک ئاوی گەرم.
- کەوچکێک سرکەی سێو.
- نەرمکەرەوەی قژ.
چۆنیەتی ئامادەکاری:
- پاکەتەکەی جەلاتینەکە بەتاڵ بکەرەوە بۆ ناو قاپێک و ئاوی گەرمی بەسەردا بڕێژە و بە باشی تێکی بدە تا جێلاتینەکە بە تەواوی دەتوێتەوە.
- پاشان سرکەی تێبکە و بەردەوام بە لە تێکەڵکردن.
- تێکەڵەکە بخەرە ناو بەفرگرەوە تا کەمێک سارد دەبێتەوە و لەو کاتەدا قژت بشۆ.
- قژت بکە بە چوار بەش، پاشان بەخێرایی تێکەڵەکە بدە لە هەر چارەکێک، چونکە زوو وشک دەبێتەوە.
- پاشان بە بەکارهێنانی شانەی ددان پان قژت شانە بکە. بۆ دڵنیابوون لەوەی کە قژەکە بە تەواوی پێی داپۆشراوە.
- بۆ ماوەی دە خولەک لەسەر قژت بەجێی بهێڵە.
- پاشان قژت بە ئاو بشۆ تا شێدار دەبێت، پاشان بە نەرمی مەساجی پێبکە بۆ ئەوەی بە تەواوی لێی ڕزگارت بێت.
- دوای تەواوبوونت نەرمکەرەوە لە قژت بدە.
