ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چۆن منداڵە دوو ساڵانەکەم پەروەردە بکەم، (بە عەرەبی: كيف أربي طفلي عمره سنتين، بە ئینگلیزی: How do I raise my two year old child)، خێزان بە یەکێک لە بنیاتنەرەکانی کۆمەڵگایەک دادەنرێت کە گەشە دەکات، بناغەی خێزان لەسەر بنەمای دایک و باوک دامەزراوە، کە لە بەرانبەردا ئەندامانی کۆمەڵگا پەروەردە دەکەن بەم شێوەیە دایک و باوک ڕۆڵێکی سەرەکییان هەیە لە پەروەردەکردنی منداڵ و پەروەردەیەکی تەندروست، جا ئەو پەروەردەیە لە ڕەوشت، پراکتیزە زمانییەکان، یان داب و نەریتی میراتیدا بێت، بەم شێوەیە خێزان یەکەم جیهانی منداڵە، کە هەموو لێهاتوویی و ڕەفتار و خووەکانی لێیەوە بەدەست دەهێنێت.
خاکی منداڵێکی دوو ساڵان
ساڵانی یەکەمی ژیانی منداڵ، بەتایبەتی لە تەمەنی دوو ساڵیدا، قۆناغێکی گرنگ و هەستیار لە ژیانیدا پێکدەهێنن لەم تەمەنەدا، منداڵ هەوڵدەدات بەدواداچوون بۆ شتەکانی دەوروبەری بکات و پرۆسەی تێگەیشتنەکەی زیاتر توانای فێرکردنی دەبێت، لاسایی کردۆتەوە، پەیڕەوی کردووە، وەک چۆن هەموو ئەو شتانەی منداڵ دەیبینێت، دەیبیستێت، یان دەستی لێدەدات، ئەم تەمەنە زیاتر ئەگەری ئەوەی هەیە کە منداڵەکە لە قاڵب بدات و بیگونجێنێت لەگەڵ ئەو شێوازەی دایک و باوک دەیبینن، ژیرانەیە بۆ دایک و باوکەکە شوێنیان بکەون ڕەفتارە دروستەکان و شێوازە گونجاوەکان کە یارمەتی منداڵ دەدەن بۆ بەدەستهێنانی توانای زمانەوانی و جووڵەیی. بۆ بەخێوکردنی بە شێوەیەکی تەندروست، دوور لە کەموکوڕی و کێشەکانی داهاتوو. لەم ڕووەوە ئامۆژگاری گرنگ بۆ پەروەردەکردنی منداڵ لەم قۆناغەدا بە دروستی:
هاندانی منداڵ
وەک هاندانی بۆ ئەنجامدانی کاری دەستی کە پێویستی بە جووڵەی ئەندامەکانی جەستە هەیە، بەو پێیەی منداڵ لەم قۆناغەدا توانای یاریکردن و گرتنی ئامێرەکانی هەیە، بۆیە دەبێت دایک و باوک یارییە گونجاوەکانی بۆ بهێنن، وەک هێنانی یاری بیناسازی، وەک چۆن منداڵەکە لە ئەم قۆناغە دەتوانێت پارچەکان لەسەر یەک دابنێت و هەڵیانبوەشێنێتەوە، بۆ نموونە ئەم یارییانە پەرە بە پڕۆسەی مەعریفی منداڵ دەدەن.
یارمەتیدانی منداڵ بۆ ڕاگرتنی شتەکان
وەک گرتنی پێنووس ئەم شێوازە منداڵ ڕاهێنان دەکات بۆ نووسین و کۆنترۆڵکردنی جووڵەی ئەندامەکان، بەم شێوەیەش بۆ ئەنجامدانی کارەکان بە شێوەیەکی ورد منداڵەکە بە پێدانی شوێن بۆ نووسین و وێنەکێشان بە ڕەنگ لەسەر سپی ڕادەهێنرێت، بە تایبەت ئەوانەی کە وێنەکێشانی کارتۆنیان لەسەرە، ئەم شێوازە توانا دەروونییەکانی منداڵەکە بەرز دەکاتەوە کە بەرپرسیارن لە لایەنی مەعریفی یان زمانەوانی.
هاندانی منداڵ بۆ قسەکردن
توانای قسەکردنی هەیە، بە دووبارەکردنەوەی هەندێک لەو وشانەی کە لە کەسانی ترەوە دەیبیستێت، یان بە پێدانی ئازادی بۆ دەربڕینی ئەوەی لە مێشکیدایە بە خۆشی و شادییەوە، هەروەها بە سەرقاڵکردنی منداڵ بە چیرۆکی سەرنجڕاکێش بە زمانێکی ئاسان و وشەی سادە، لەکاتێکدا هەندێک وشەی گرنگ دووبارە دەکاتەوە، ئەم شێوازە هانی منداڵ دەدات هەستەکانی خۆی دەرببڕێت بەبێ ترس و دوودڵی، توانای قسەکردنی لەگەڵ کەسانی دیکە بە تەکتیک و قسەکردن بەرز دەکاتەوە.
پاداشتی منداڵەکە بدە
پاداشتکردنی کاتێک ڕەفتارێکی باش یان کارێکی باش دەکات، سزانەدانی لەسەر ڕەفتاری هەڵە، چونکە سزا ترسەکەی بەهێزتر دەکات، وەک چۆن هەرکاتێک بیەوێت ڕەفتارێک ئەنجام بدات، ترسی لە سزا دروست دەبێت، وا بیردەکاتەوە کە ئەوە ڕەفتارێکی نەخوازراو یان هەڵەیە، بۆیە کاریگەری لەسەر دروست دەکات کە ئەو کارە نەکات و ئەمەش کەسایەتی منداڵەکە لاواز دەکات و کەسایەتییەکەی کەمدەکاتەوە، شێوازی پاداشتکردن خۆشەویستی منداڵ بۆ کار و کۆڵنەدان لە ئەنجامدانی هەموو ڕەفتارێکی خوازراو بەرز دەکاتەوە بۆ ئەو پاداشتانە.
دایک و باوک شێوازی هەڵبژاردن پەیڕەو دەکەن
بەو پێیەی منداڵ لەم قۆناغەدا هەندێک خواردنی پێ باشترە، وەک شیرینی و شوکولاتە بەتایبەتی، لەم حاڵەتەدا نابێت دایک ڕاستەوخۆ ڕەتی بکاتەوە یان توڕە بێت یان هاوار بکات بەسەر منداڵەکەیدا، بەڵکو دەبێت لە نێوان دوو شتدا هەڵبژاردنی پێبدات، وەک وتن بۆ ئەو: ئایا تۆ پارچە سێوێک یان پارچە مۆزێک دەوێت پاشان منداڵەکە ئەو دوو بژاردەیە بەراورد دەکات، و ئەوەی بە گونجاو دەزانێت یان ئەوەی ڕۆحی تامەزرۆیە هەڵیدەبژێرێت و لەبیری دەکات کە داوای شیرینی کردووە توانای جیاکردنەوەی دوو شت هەبێت و باشتریان هەڵبژێرێت، ئەمەش ئەوەیە کە بەهێزی دەکات دوای ئەوەی دەگاتە تەمەنی باڵغبوون لە پرۆسەی بڕیاردان کە بۆی گونجاوە.
منداڵ وێنەیەکی دایک و باوکیەتی، و گەورە دەبێت و بەو شێوەیە دەبێت کە لە گەنجیدا بووە، بەرپرسیارێتی منداڵیش کاتێک بچووکە لە ئەستۆی دایک و باوکدایە و بەم شێوەیەش ئەرکی دایک و باوکە کە یارمەتی منداڵ دەدات بۆ بەدەستهێنانی شارەزایی زمانەوانی و خووی کۆمەڵایەتی باش و ڕەفتاری.
