ناوه‌ڕۆك
سەرەتا و فەلسەفەی دروستکردن
مێژووی لەدایکبوونی تانکی مێرکاڤا بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ بەستراوەتەوە بە وانە تاڵەکانی جەنگی یۆم کیپوری ساڵی ١٩٧٣. لەو جەنگەدا، سوپای ئیسرائیل ژمارەیەکی زۆر لە تانکەکانی (کە زۆربەیان بەریتانی و ئەمریکی بوون) لەدەست دا، بەتایبەتی بەهۆی کاریگەریی مووشەکە دژە تانکە پێشکەوتووەکانی سۆڤیەت. ئەم زیانە گەورەیە وای لە سەرکردایەتیی سەربازیی ئیسرائیل کرد بگاتە ئەو بڕوایەی کە چیتر ناتوانن تەنها پشت بە دیزاینی تانکی بیانی ببەستن کە بۆ جەنگی ئەوروپا دروست کراون نەک بۆ سروشتی بیابانی و شاخاویی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست. لە ژێر سەرپەرشتی جەنەڕاڵ ئیسرائیل تال، یەکێک لە دیارترین فەرماندەکانی زریپۆش، فەلسەفەیەکی نوێ بۆ دیزاینی تانک داڕێژرا کە بە تەواوی پێچەوانەی دیزاینە باوەکانی جیهان بوو. لە کاتێکدا زۆربەی تانکەکان هێزی ئاگر و خێراییان لە پێشینەدا بوو، پرۆژەی مێرکاڤا یەک ئامانجی سەرەکی و نەگۆڕی هەبوو: پاراستنی گیانی تیمەکەی بە هەر نرخێک بێت. ئەم فەلسەفەیە بووە هۆی لەدایکبوونی دیزاینێکی شۆڕشگێڕانە، کە تێیدا بزوێنەر و سیستەمی گواستنەوەی هێز لە پێشەوەی تانکەکە دانران تا وەک قەڵغانێکی زیادە لەبەردەم تیمەکەدا بن. هەروەها دەرگایەکی فراوان لە دواوەی تانکەکە دانرا تا تیمەکە بتوانن لە کاتی مەترسیدا بە سەلامەتی و خێرایی خۆیان دەرباز بکەن، یان وەک ئەمبوڵانسێکی زرێپۆش بۆ گواستنەوەی برینداران بەکاربهێنرێت. یەکەم نەوەی ئەم تانکە لە ساڵی ١٩٧٩ خرایە خزمەتەوە و بووە بڕبڕەی پشتی هێزی زریپۆشی ئیسرائیل.
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
نوێترین و پێشکەوتووترین وەشانی تانکی مێرکاڤا، کە بە "باراک" (بە عیبری بە واتای بروسکە) ناسراوە، نوێنەرایەتیی لوتکەی تەکنەلۆژیای زریپۆشی ئیسرائیلی دەکات. ئەم وەشانە زیاتر لە تانکێکی ئاسایی، وەک سەکۆیەکی جەنگیی دیجیتاڵی مامەڵەی لەگەڵ دەکرێت. بزوێنەرەکەی جۆرێکی بەهێزی دیزڵە بە توانای ١٥٠٠ ئەسپ، کە هێز بەم تانکە ٦٥ تۆنییە دەبەخشێت. چەکی سەرەکیی تۆپێکی لوولە سافی ١٢٠ ملمیی پێشکەوتووە کە توانای تەقاندنی مووشەکی ئاراستەکراوی لێزەری "لاهات"ی هەیە بۆ پێکانی ئامانجە دوورەکان بە وردییەکی کوشندە. سیستمی قەڵغانەکەی تێکەڵاوێکی مۆدیولارە کە دەتوانرێت بە ئاسانی لە مەیدانی جەنگدا بگۆڕدرێت. بەڵام گەوهەری تەکنەلۆژیای باراک لە دوو سیستەمی سەرەکیدایە. یەکەمیان، سیستەمی پاراستنی چالاکی "ترۆفی" (Trophy APS)ە، کە بەهۆی ڕادارەوە هەڕەشەی مووشەکەکان دیاری دەکات و پێش ئەوەی بگەنە تانکەکە لە هەوادا لەناویان دەبات. دووەمیان، کۆمپیوتەرێکی ناوەندییە بە زیرەکیی دەستکرد (AI) کە زانیارییەکان لە هەموو سێنسەرەکانی تانکەکەوە وەردەگرێت، هەڕەشەکان پۆلێن دەکات، و خێراترین و کاریگەرترین بژاردەی وەڵامدانەوە پێشنیار دەکات بۆ فەرماندەکە. فەرماندە خۆی کڵاوێکی زیرەکی "ئایرۆن ڤیژن" لەسەر دەکات کە وێنەی کامێرا ٣٦٠ پلەییەکانی دەرەوە نیشان دەدات، ئەمەش وا دەکات بتوانێت بە شێوەیەکی ئەلیکترۆنی "لە ڕێگەی زرێیەکەوە ببینێت" و ئاگادارییەکی تەواوی لە دۆخی دەوروبەری هەبێت. تێچووی بەرهەمهێنانی هەر یەکەیەکی ئەم تانکە بە نزیکەیی ٤.٥ ملیۆن دۆلاری ئەمریکی مەزەندە دەکرێت، کە وای لێدەکات یەکێک بێت لە گرانترین تانکەکانی جیهان.
خاڵە بەهێز و لاوازەکان
ئاستی بەهێزی و لاوازیی تانکی مێرکاڤا بە شێوەیەکی دیالێکتیکی پێکەوە گرێدراون و زۆرجار هەمان ئەو خاسیەتەی کە خاڵی بەهێزیەتی، لە هەلومەرجێکی تردا دەبێتە خاڵی لاوازی. گەورەترین خاڵی بەهێزی، فەلسەفەی دیزاینەکەیەتی کە پاراستنی تیمەکەیە؛ دانانی بزوێنەر لە پێشەوە توانایەکی بێوێنەی بۆ مانەوەی تیمەکە فەراهەم کردووە. لە بەرامبەردا، هەمان ئەم دیزاینە خاڵێکی لاوازیی تاکتیکی دروست کردووە. بەرکەوتنێکی کاریگەر لە پێشەوە، لەوانەیە تیمەکە بپارێزێت، بەڵام بە لەکارخستنی بزوێنەرەکە، تانکەکە دەگۆڕێت بۆ قەڵایەکی پۆڵایینی وەستاو و دەیخاتە مەترسییەکی گەورەوە کە پێی دەوترێت "لەکارخستنی ئەرک" (Mission Kill). سیستەمی ترۆفی بەهێزترین لایەنی بەرگریی مێرکاڤایە بەرامبەر مووشەکە پێشکەوتووەکان، بەڵام ئەم قەڵغانە ئەلیکترۆنییەش سنووری خۆی هەیە. دەرکەوتووە کە لاوازە بەرامبەر تاکتیکی "هێرشی تێکەڵاو" (Saturation Attacks)، کە تێیدا چەندین گوللە لە یەک کاتدا ئاراستەی تانکەکە دەکرێت، و سیستەمەکە ناتوانێت مامەڵەیان لەگەڵ بکات. لاوازییەکی تری گەورەی، کێشە زۆرەکەیەتی کە دەگاتە ٦٥ تۆن. ئەم کێشە زۆرە وای لێدەکات بارگرانییەکی گەورەی لۆجستی بێت و جووڵەی لەسەر پردەکان و زەوییە نەرمەکان قورس بکات، هەروەها ڕێژەیەکی زۆر بەرزی سووتەمەنیش بەکاردەهێنێت. لە کۆتاییدا، قەڵغانی ئەستووری مێرکاڤا بۆ بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشە زەمینییەکان دروست کراوە، بەڵام ئەمە بووەتە هۆی دەرکەوتنی لاوازییەکی نوێ و کوشندە: هەڕەشەی ئاسمانی لە نزیکەوە. قەڵغانی سەرەوەی بورجەکە، وەک هەموو تانکەکانی تر، تەنکترە و ئەمەش وای کردووە ببێتە ئامانجێکی ئاسان بۆ فڕۆکە بێفڕۆکەوانە (درۆنە) هەرزانەکان کە دەتوانن بۆمبی بچووک ڕاستەوخۆ بەسەریدا فڕێ بدەن و زیانی گەورە بە سیستەمە هەستیارەکانی بگەیەنن.
ئاستی کارایی بەرامبەر دژە تانکی یاسین ١٠٥
ڕووبەڕووبوونەوەی نێوان تانکی ملیۆنان دۆلاریی مێرکاڤا و مووشەکی دروستکراوی ناوخۆیی "یاسین ١٠٥" لە غەززە، وێنەیەکی ڕوونی جەنگی ناهاوسەنگی مۆدێرنە. بۆ تێگەیشتن لە ئاستی کارایی ئەم چەکە، سەرەتا دەبێت بزانین کە یاسین ١٠٥ مووشەکێکی ئاسایی نییە، بەڵکو کڵاوێکی تەقینەوەی دووانەی "تاندێم"ی هەیە کە بە تایبەتی بۆ بڕینی قەڵغانی تێکەڵاو و چالاکی دژکردەوە (ERA) دروست کراوە.
کاتێک مووشەکی یاسین بەر تانکێکی مێرکاڤای مۆدێل کۆنتر (بێ سیستەمی ترۆفی) دەکەوێت، ئاستی کارایییەکەی زۆر بەرزە. تەقینەوەی یەکەمی کڵاوەکەی چینی دەرەوەی قەڵغانەکە لەناودەبات، و تەقینەوەی دووەم کە سەرەکییە، بە ئاسانی زرێی تانکەکە دەبڕێت. ئەگەر بەرکەوتنەکە لە لاتەنیشت یان دواوەوە بێت، ئەگەری تێکشکان و لەناوچوونی تەواوەتیی تانکەکە زۆرە.
بەڵام کاتێک ڕووبەڕووی مێرکاڤای مارک ٤ئێم یان باراک دەبێتەوە کە سیستەمی ترۆفییان هەیە، شەڕەکە دەگۆڕێت بۆ ململانێیەکی تاکتیکی. لە حاڵەتی ئاساییدا، سیستەمی ترۆفی دەبێت گوللـەی یاسین لە هەوادا لەناوببات. بەڵام جەنگاوەرانی حەماس چەندین تاکتیک بۆ تێپەڕاندنی بەکاردەهێنن، وەک تەقاندنی چەند گوللەیەک لەیەک کاتدا یان هێرشکردن لە دوورییەکی زۆر کەمەوە. ئەگەر گوللـەی یاسین ١٠٥ بتوانێت لە سیستەمی ترۆفی دەرباز بێت و بەر تانکەکە بکەوێت، ئەوا زیانەکانی بەپێی شوێنی بەرکەوتنەکە دەگۆڕێت. بەرکەوتن لە بزوێنەرەکە دەبێتە هۆی "لەکارخستنی ئەرک"؛ تانکەکە دەوەستێت و جووڵەی نامێنێت. بەڵام ئەگەر بەرکەوتنەکە لە بورجەکە یان ژووری تیمەکە بێت، ئەوا دەرەنجامەکەی کارەساتبار دەبێت.
لەکاتی بڕینی قەڵغانەکەدا، کڵاوی تەقینەوەی یاسین جۆرێک لە "پرۆجێکتایلی تواوە" (molten jet) بە خێراییەکی زۆر بەرزەوە ئاراستەی ناوەوەی تانکەکە دەکات. ئەم پرۆجێکتایلە کە لە مس و گازی زۆر گەرم پێکهاتووە، وەک شمشێرێکی ئاگرین کار دەکات؛ هەر ئەندامێکی تیمەکە بەرى بکەوێت، دەستبەجێ گیان لەدەست دەدات. ئەگەر بەر عەمباری تەقەمەنیی ناو تانکەکە بکەوێت، دەبێتە هۆی تەقینەوەیەکی زنجیرەیی کە تانکەکە بە تەواوی لەناودەبات و هیچ شانسێک بۆ مانەوەی تیمەکە ناهێڵێتەوە. هەروەها پەستانی یەکجار زۆری ناوەوەی تانکەکە کە بەهۆی تەقینەوەکەوە دروست دەبێت، بە خۆی هۆکارێکی کوشندەیە. بۆیە، هەرچەندە مێرکاڤا تانکێکی زۆر پارێزراوە، بەڵام بەرامبەر هەڕەشەیەکی وەک یاسین ١٠٥، لە ئەگەری دەرچوون لە سیستەمە بەرگرییەکانی، ئاستی لاوازییەکەی کوشندەیە و دەرەنجامەکانی بۆ تیمەکەی ناوەوەی کارەساتبارن.
سەرچاوەکان
13 بینین
