ناوه‌ڕۆك
سووڕی مانگانە
لە ماوەی سووڕی مانگانەدا بەپێی ئەو گۆڕانکاریانەی کە لە جەستە و دەروونی خانماندا ڕوودەدات نابێت هەندێک کار ئەنجام بدەن و ئاوا بارودۆخێکی جەستەی و دەروونی باشتریان دەبێت، وەک دەزانن لە سووڕی مانگانەدا ناوپۆشی ناوەوەی منداڵدان بەشێوەی خوێن دێتە خوارەوە و بە گشتی ئافرەتان تووشی ناڕەحەتی جەستە دەبنەوە وەک:
تەشەنوجی جەستە، ئازاری مەمک، ئازاری سک و پشت و هتد....
هەموو مانگێک بۆ خانمان دەبێت بە دوو هەفتە دوو هەفتە کە دوو هەفتەی حاڵیان باشە و دوو هەفتەی کە حاڵیان باش نییە هەفتەیەک پێش کەوتنە سووڕی مانگانەوە و ئەو هەفتەیەشی کە لە سووڕی مانگانەدان هەڵبەتە ئەمە لە خانمێکەوە بۆ خانمێکی تر دەگۆڕدرێت
بەدڵنییایەوە لەم ماوەدا بەهۆی گۆڕانی هۆڕمۆنەکانەوە جەستە و دەروونی خانمەکە دووچاری ناخۆشی دەبنەوە، ئەو کارانەی کە لە ڕۆژانی ئاساییدا ئەنجامیان داوە دەتوانن لە ڕۆژانی سووڕی مانگانەشدا بیکەن بەڵام قورسترە و سووڕەکە ئازاریان خراپتر دەکات بۆیە باشتر وایە بۆ ئەوەی ماوەیەکی بێ کێشە و سەلامەت بەسەر ببەن ئەوا سەرنجی ئەم خاڵانەی خوارەوە بدەن.
ئەو کارانەی لە کاتی سووڕی مانگانەدا قەدەغەیە
١- خواردنی پڕ لە شەکر:
ئەو خواردنانەی کە بڕێکی زۆری شەکریان تێدایە لەم ماوەدا زیاتر بڕێکی زۆری شەکر دەنێرنە ناو خوێنەوە و هەر بۆیە خواردنی: کێک، شیرینی، پاستا، نانی سپی بە ئاردی سپی، کەم بکەنەوه لەم کاتەدا و لەجێی ئەوە زیاتر سەوزەواتەکان بخۆن.
٢- کەم خواردنی خوێ:
هەروەها کەمتر ئەو شتانە بخۆن کە سوێرە و بڕێکی زۆر خوێی تێدایە تا دووربن لە وشکبوونەوە.
٣- دوورکەونەوە لە خواردنە ناتەندروستەکان:
لێرەدا مەبەست خواردنی دووکانە بەتایبەت جۆرە جیاوازەکانی چپس.
٤- وەرزشی قورس مەکەن:
کاری زۆر قورس و لەدەستدانی بڕێکی زۆری کالۆری دەبێتە هۆی ئازارێکی قورس لەماوەی سووڕی مانگانەدا و ماوەکە قورستر دەکات زیاتر ئەمە لەو ژنانەدا ڕوودەدات کە وەرزشی قورس دەکەن لەم ماوەدا وەک: جوملاستیک، تۆپی بالە، تۆپی دەست باشتر وایە لەم ماوەدا دوورکەونەوە لەم شتانە.
٥- بێ جوڵە مەمێننەوە:
بۆ ماوەیەکی زۆر لە جێگادا مەکەون، زوو زوو هەستنەوە و بجوڵێن، زۆر دانیشتن و پاڵکەوتن بارودۆخەکە خراپتر دەکات و زۆر بیر لە ئازارەکە دەکەیتەوە و دەبێتە هۆی ئازارێکی زیاتری سک، بەڵام کاتێک هەڵدەستنەوە و دەجوڵێن کەمتر بیرتان لای ئازارەکە بەو جوڵانەی کە دەیکەن بۆیە وا باشترە لە کاتی سووڕی مانگانەدا مەشغوڵ بن.
٦- قاوە زۆر مەخۆن:
چونکە خواردنی بڕێکی زۆری قاوە ئازارەکە زیاتر دەکات.
٧- دوورکەونەوە لە ماددە کهولیەکان:
چونکە ماددە کهولیەکان سیستمی جەستە وشک دەکەنەوە و بێ ئاوی دەکەن و ئەمەش دەبێتە هۆی زیاتربوونی ئازارەکە هەروەها دەتوانێت بێتە هۆی وەستاندنی خوێن لەو ماوەیەدا.
٨- سەیری فیلمی هەستیار و ژانەری تراژیدی مەکەن:
خانمان لەکاتی سووڕی مانگانەدا زۆر زیاتر هەستیارتر و بەسۆزتردەبن و بۆیە دەبێت دوورکەونەوە لە سەیرکردنی ئەم جۆرە فیلمانە چونکە بارودۆخیان خراپتر دەکات.
٩- دوورکەوتنەوە لەو مادانەی شیریان تێدایە:
ماددەی شیرەمەنی وەک شیر و ماست بڕێکی زۆر (Eicosatetraenoic acid) تێدایە دەبێت نەخورێن چونکە هۆکارێکە بۆ ئازاری بەشی خوارەوەی سک هەر بۆیە واباشتریشە چەند ڕۆژێک پێش دەستپێکردنی سووڕەکە نەخورێن.
١٠- بۆ ماوەیەکی زۆر یەک سانتی بەکارمەهێنە:
زیانێکی زۆری هەیە بۆ جەستەت و بۆیە باشترە کە پاکوخاوێنانە زوو زوو بیگۆڕیت تا دووربیت لە میکرۆب و پیسی لەم ماوەیەدا پاراستنی پاکوخاوێنی زۆر گرنگە.
١١- دوورکەونەوە لە حسابکردنی کالۆریتان و بێزاربوون بە بێ وزەییتان:
لەجیاتی بێزاری لە بێ وزەیی و بێ توانایی هەوڵبدە کە خواردنی باش بخۆیت و سوود وەرگریت لە مەساج کردن بۆ پشت و سکت و دڵخۆشبە و ئەو کارانە بکە کە حاڵت باشتر دەکەن ئەمە وادەکات لەم کاتەدا قورسەدا هەستێکی باشترت هەبێت.
١٢- دوورکەونەوە لە سەرجێی کردن:
لەم ماوەیەدا دەبێت دوورکەویتەوە لە سەرجێی کردن چونکە ئازار و خوێن بەربوون زیاتر دەکات و سەلامەت نییه.
١٣- ئاوی سارد:
دوورکەونەوە لە خواردنەوەی ئاوی سارد و ساردەمەنی چونکە ئازارتان زیاتر دەکات.
١٤- دوورکەونەوە هەڵگرتنی شتی قورس.
١٥- گرنگیدان بە پێست:
چونکە لەماوەی سووڕی مانگانەدا پێست زۆر هەستیارە بۆیە لێرەدا مەبەست دوورکەوتنەوەیە لە بەکارهێنانی جۆرەکانی ماسک و هەروەها لابردنی مووی دەمووچاو و چونکە لەوانەیە ئەمانە ببنەهۆی دروستبوونی هەستیاری بۆ پێست.
١٦- لەم ماوەیەدا دوورکەونەوە لە خۆشۆردن بە ئاوی سارد.
١٧- بەکارهێنانی حەپی ئەسپرین:
هەرگیز حەپی ئەسپرین و ئەو حەپانەشی کە وەک ئەوە بەکاری مەهێنە چونکە دەبێتە هۆی خوێنبەربوون، ئەسپرین (دەرمانێکە بۆ شلكردنەوەی خوێن).
١٨- پێ خاوسی:
هەرگیز بە پێی خاوس مەسوڕێرەوە بەتایبەت ئەگەر زەویەکە سارد بێت هەروەها لەسەر شتی ساردیش دامەنیشە.
١٩- دوورکەونەوە لە خواردنی میوەی ترش وەک لیمۆ و پڕتەقاڵ و هەموو ئەوانەی تامیان ترشە.
٢٠- کەم خەوی:
کەم خەوی دەبێتە هۆی زیادبوونی بڕی هۆڕمۆنی (کۆڕتیزۆڵ) کە لەکاتی سترێسدا دەردەدرێت ئەم هۆڕمۆنە، باش خەوتن سترێس کەم دەکاتەوە و ئەم هۆڕمۆنەش کۆنتڕۆڵ دەکات.
٢١- چاوەڕێ مەکە ئازارەکە خۆی تەواو ببێت و حەپ نەخۆیت:
زۆرێک ئافرەت وادەزانن لەم ماوەیەدا نابێت حەپی ئازار شکێن بەکاربهێنن و دەترسن لێی و وادەزانن تەنها بە خەوتن و پشوودان ئازارەکەیان کەم دەکات بەداخەوە ئەمە بۆ زۆرینە ڕاست نییە چونکە زۆرینەی خانمان لەماوەی سووڕی مانگانەدا ئازارێکی زۆریان دەبێت و شایەنی بەرگەگرتن نییه و ئیزن مەدە بەم ئازاره زۆرە بێزارت بکات و ڕۆژێک پێش کەوتنە سووڕەکەوە یان یەکسەر لەگەڵ کەوتنە ناو سووڕی مانگانەدا حەپێکی ئازار شکێنی تایبەت بە سووڕی مانگانە بخۆ.
