ناوه‌ڕۆك
ناساندن
نیشانە و هۆکارەکانی هەوکردنە ڤایرۆسییەکان (بە ئینگلیزی: Symptoms and causes of viral infection، بە عەرەبی: أعراض وأسباب العدوى الفيروسية) هەوکردنی ڤایرۆسی کۆمەڵێک نیشانەی هەیە کە بەپێی جۆری ڤایرۆسەکە دەگۆڕێت بۆ نموونە زۆربەی ڤایرۆسەنی ڕێڕەوی هەناسە نیشانەکانیان ئاوداهاتنی لووت، گیرانی لووت و قوڕگئێشە و سەرئێشە و ماندوویەتییە. هۆکارەکانیش بە گوێرەی ڤایرۆسە جیاوازەکان جیاوازن.
هەوکردنی ڤایرۆسی
هەوکردنە ڤایرۆسییەکان باون و بە گشتی جدی نین. ئێمە بە شێوەیەکی بەردەوام هەڵامەت بەڕێوە دەبەین، هەروەها کێشەی گەدە و برین لەسەر پێستمان. بەڵام هەندێک لە ڤایرۆسەکان دەبنە هۆی نەخۆشی مەترسیدار بۆ ژیان، و هەندێک نەخۆشی باوی وەک ئەنفلۆنزا لەوانەیە ببنە جدی بۆیە گرنگە خۆت و کەسانی دەوروبەرت بپارێزیت لە تووشبوون بە هەوکردنی ڤایرۆسی. کوتان، خووی باشی دەست شوشتن و سێکسی سەلامەت دەتوانن یارمەتیت بدەن تەندروست بمێنیتەوە.
نیشانەکانی تووشبوون بە هەوکردنی ڤایرۆسی
نیشانەکانی هەوکردنی ڤایرۆسی پشت دەبەستێت بەو شوێنەی کە تووش دەبیت، بەڵام هەندێک لە نیشانە باوەکان بریتین لە:
- نیشانەکانی ئەنفلۆنزا: تا، ئازاری سەر و جەستە، ماندووبوون.
- نیشانەکانی هەوکردنی ڕێڕەوی هەناسەی سەرەوە: ئازاری قوڕگ، کۆکە، پژمین.
- نیشانەکانی هەوکردنی ڕێڕەوی هەرسکردن: هەستکردن بە نەخۆشی و هێڵنجدانەوە، ڕشانەوە، سکچوون.
- نیشانەکانی پێست: برینی ڕەش، برینی ئاسایی، بڵێسە، بالوکە.
هەرچەندە زۆرێک لە هەوکردنە ڤایرۆسییەکان هیچ نیشانەیەکیان نییە.
هۆکارەکانی تووشبوون بە هەوکردنی ڤایرۆسی
چەندین جۆری جیاواز لە ڤایرۆسەکان دەتوانن ببنە هۆی هەوکردن، بەڵام تەنها ژمارەیەکی کەمیان مرۆڤ تووش دەکەن. ئەوان دەتوانن بچنە ناو جەستەوە لە ڕێگەی لووت، دەم، چاو، یان ئەندامی زاوزێ، یان لە ڕێگەی شکاندنی پێست. کاتێک ئەمەیان کرد، ڤایرۆسەکان دەچنە ناو خانەکان و بەکاریان دەهێنن بۆ دروستکردنی لەبەرگیراوەی زیاتر لە خۆیان. باوترین هۆکارەکان بریتین لە:
هەڵمژین لە هەواوە: ئەگەر کەسێک کە نەخۆشییەکی ڤایرۆسی هەیە بپژمێت یان کۆکەی نزیکت بێت، دەکرێت بەوە تووشی ڤایرۆسەکەت بکات. نموونەی هەوکردنە ڤایرۆسییەکان بەهۆی هەڵمژینەوە ئەنفلۆنزا یان هەڵامەت دەگرێتەوە.
قووتدان: خواردن و خواردنەوەکان دەکرێت بە ڤایرۆسەکان پیس بووبن. ئەگەر بیانخۆیت، لەڕێیەوە تووشی هەوکردن بیت. نموونەی هەوکردنە ڤایرۆسییەکان کە لەڕێی قووتدانەوەن ڤایرۆسی نۆرۆ و ئینتەرۆڤایرۆس دەگرێتەوە.
گەستن: مێرووەکان و ئاژەڵەکانی تر دەکرێت ڤایرۆس هەڵبگرن. ئەگەر مێرووەکان تۆ بگەزن، دەکرێت لەو ڕێیەوە تووشی هەوکردن بیت. نموونەی هەوکردنە ڤایرۆسییەکان کە لە ئەنجامی گازگرتنەوەن دەردە تای ڤایرۆسی و هاری.
شلەکانی لەش: ئاڵوگۆڕی شلەی جەستە لەگەڵ کەسێک کە نەخۆشی ڤایرۆسی هەیە دەتوانێت نەخۆشیەکە بگوازێتەوە. نموونەی ئەم جۆرە نەخۆشییە ڤایرۆسییە بریتییە لە هەوکردنی جگەری جۆری B و ئایدز.
چۆن تووشی هەوکردنی ڤایرۆسی دەبیت؟
ڕێگا باوەکان بۆ تووشبوون بە هەوکردنی ڤایرۆسی بریتین لە:
- لەڕێی کەسانی دیکەوە (لە ڕێگەی کۆکە، پژمین یان پەیوەندی نزیک).
- لەو ڕووە یان تەنانەی کە کەسێک بە ڤایرۆس دەستی لێداوە (وەک ڕووی کەوانتەر، دەرگا یان تەلەفۆن).
- لە ڕێگەی هەر جۆرە پەیوەندییەکی سێکسییەوە بێت.
- لە ئاژەڵێکی تووشبووەوە، مێشوولە یان مێروو.
- لە خواردنی خۆراکی پیسبوو یان خواردنەوەی ئاوی پیسبوو.
ئایا هەوکردنە ڤایرۆسییەکان گواستراوەن؟
بەڵێ، نزیکەی هەموو نەخۆشییە ڤایرۆسییەکان گواستراوەن واتا دەکرێت لە کەسێکەوە بۆ کەسێکی تر بڵاوببێتەوە. ڤایرۆسەکان پێویستیان بەوەیە شتە زیندووەکان تووش بکەن بۆ ئەوەی زاوزێ بکەن، بەمەش ڤایرۆسەکانی مرۆڤ بە بڵاوبوونەوە لە نێوان خەڵکیدا دەژین.
