ناوه‌ڕۆك
ناساندن
چیرۆکی هاوسەرگیری پێغەمبەر ﷺ لەگەڵ خاتوو خەدیجە (بە عەرەبی: قصة زواج النبي من خديجة، بە ئینگلیزی: The story of the Prophet's marriage to khadija) یەکێک لە گرنگترین چیرۆکەکانی هاوسەرکیری و خۆسەویستی لە مێژوودا، بەیەکگەیشتنی خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەدە ﷺ.
یەکەم خۆشەویستی ژیانی پێغەمبەر محەمەد ﷺ خەدیجەی کچی خوەلید بوو، کە بە جوانی و خۆڕاگری و باوەڕەکەی ناسراوە. بەیەکگەیشتنیان وێنەی خۆشەویستی و خۆڕاگری بوو. یەکەم باوەڕدار لە ئیسلامدا خاتوو خەدیجە بووە، لە ١٠ی ڕەمەزانی ساڵی ٦١٩ی زایینی کۆچی دوایی کردووە.
لەگەڵ ئەوەی خاتوو خەدیجە لە تەنیشت مێردەکەی ڕاوەستاوە لە خۆشی و ناخۆشیدا. تەنانەت سامانەکەی پێشکەش کردووە بۆ پشتگیریکردنی کۆمەڵگەی ئیسلام، هاوسەرگیرییەکەیان وەک نموونەیەکی بەهێزی یەکگرتوویی و پشتیوانی خزمەتی کردووە. ئەوان بەرگەی زۆر زەحمەتیان گرت، بەڵام خۆشەویستییەکەیان هەرگیز نەگۆڕا و هاوسەرگیرییەکەیان وەک نموونەیەک خزمەتی کرد بۆ دووانە موسوڵمانەکان لە داهاتوودا.
هاوسەرگیری پێغەمبەر موحەمەد ﷺ لەگەڵ خاتوو خەدیجە میراتێکی هەمیشەیی بەجێهێشت چیرۆکی خۆشەویستییەکەیان ئیلهامێکە بۆ زۆر کەس کە جەخت لەسەر بەهای دانبەخۆداگرتن و خۆنەویستی و باوەڕ بە هاوسەرگیرییەکی بەختەوەر دەکەنەوە. پێش ئەوەی بگەڕێینەوە بۆ چیرۆکی خۆشەویستی نێوان خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ، گرنگە دەربارەی ڕابردوویان بزانین.
پێشەکی
پێش ئەوەی یەکتر بناسن و بکەونە خۆشەویستییەوە، خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ لە پێشینەییەکی زۆر جیاوازەوە هاتوون. خاتوو خەدیجە دەوڵەمەندترین ژنی مەککە و ژنێکی بازرگانی گەشەسەندوو بوو. ئەو لە خێزانێکی دەوڵەمەند گەورە بووبوو و بە سەرکەوتوویی لەسەر سامانەکەی بنیات کاریدەکرد بۆ فراوانکردنی بازرگانی. هەروەها بە دڵسۆزی و بەخشندەیی خۆی ناسرابوو.
لە لایەکی ترەوە، پێغەمبەر محەمەد ﷺ پیاوێکی سادە بوو کە وەک بازرگان و شوان کاری دەکرد. هەرچەندە ئەندامی بنەماڵەی بەنی هاشمی بوو و لە مەککە لەدایکبووبوو، بەڵام خێزانەکەی زۆر دەوڵەمەند نەبوون. سەرەڕای ئەوەش، ئەو لە کۆمەڵگاکەیدا بە شێوەیەکی بەرچاو و بە کەسێکە بەرز سەیر دەکرا و بە ڕاستگۆیی و میهرەبانی و دانایی ناسرابوو.
پێشینە جیاوەزەکەیان ڕێگەی لە خۆشەویستیان نەگرت. گرنگە کە لەبیرت بێت کە نە سامانی خاتوو خەدیجە و نە ژیانی مامناوەندی پێغەمبەر محەمەد ﷺ خۆشەویستییەکەیانی کەم نەکردەوە. پەیوەندییەکەیان لەسەر بنەمای ڕێزگرتن و سەرسوڕمان و نزیکبوونەوەیەک بنیات نرابوو کە جیاوازییەکانیانی تێپەڕاندبوو.
چۆن یەکترییان بینی
خاتوو خەدیجە کچی خوەیلید مامەڵەیەکی بازرگانی گرنگی لەگەڵ پێغەمبەر محەمەد ﷺ هەبوو، کە کۆبوونەوەکەیان بە گرنگ زانی. خاتوو خەدیجە سەرسام بوو بە ڕاستگۆیی و زیرەکی بازرگانی پێغەمبەر محەمەد ﷺ، هەربۆیە بە کرێی گرت بۆ ئەوەی کەلوپەلەکانی ببات بۆ سوریا.
گەشتەکە سەرکەوتوو بوو، خاتوو خەدیجە زۆر سەرسام بوو بە کارەکانی پێغەمبەر محەمەد ﷺ و هەربۆیە پێشنیاری ئەوەی لێکرد شووی پێ بکات. هاوسەرگیرییەکەیان، کە بۆ ماوەی ٢٥ ساڵ بەردەوام بوو، بە فەرمی لێرەوە دەستی پێکرد.
لە ڕۆشنایی پشتیوانییە بێهاوتاکەی خاتوو خەدیجە لە قۆناغە سەرەتاییەکانی پێغەمبەر محەمەد ﷺ، ئەم بەیەکگەیشتن و هاوسەرگیرییە ساتێکی گرنگ بوو لە ژیانی پێغەمبەردا. پێغەمبەر محەمەد ﷺ خەمباری خۆی دەربڕی سەبارەت بە مردنی خاتوو خەدیجە و ئاماژەی بە ساڵی مردنی کرد وەک "ساڵی خەم."
پێغەمبەر محەمەد ﷺ خاتوو خەدیجەی ناشت لە گۆڕستانی مەعلات لە مەککە، کە دەکەوێتە نزیک چیای ئەلحەجون. بە شێوەیەکی گشتی هاوسەرگیری خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ ڕووداوێکی گرنگ بوو کە بووە هۆی هاوسەرگیرییەکی بەختەوەر و سەرکەوتوو هەروەها دەستپێکی گەشتی پێغەمبەر محەمەد ﷺ بۆ پێغەمبەرایەتی لەگەڵ خاتوو خەدیجە بوو.
هاوسەرگیریکردنیان
هاوسەرگیری نێوان خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر موحەمەد ﷺ هاوسەرگیرییەکێ یەکسان بوو. ئەوان ڕێز و سەرسوڕمانێکی زۆریان بۆ یەکتر هەبوو، پەیوەندییەکەیان لەسەر متمانە و تێگەیشتن بنیات نرابوو.
هاوسەرگیری خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ زۆرجار بە هاوسەرگیری نموونەیی لە ئیسلامدا ناودەبرێت. هاوسەرگیرییە ٢٥ ساڵییەکەیان لەسەر هەستێکی قووڵی هاوبەشی خۆشەویستی و ڕێزگرتن و سەرسوڕمان دامەزراوبوو. خاتوو خەدیجە ژنێکی بازرگانی سەرکەوتوو بوو، هەروەها پێغەمبەر محەمەد ﷺ ئەندامێکی بەڕێزی کۆمەڵگاکەی بوو، بۆیە لە هاوسەرگیرییەکەیاندا بە هاوبەشی یەکسان دادەنران. هاوسەرگیرییەکەیان لە کاتێکدا بوو خاتوو خەدیجە تەمەنی ٤٠ ساڵ بوو هەروەها پێغەمبەر ﷺ تەمەنی ٢٥ ساڵ بووە.
خاتوو خەدیجە لەلایەن خەڵکی مەککەوە ناسرابوو بە کەسایەتی و شارەزاییە ڕێکخراوەییە ناوازەکەی. تەنانەت ناوی تاهیر، کە وەرگێڕدراوە بۆ "یەکێکی پاک"، پێی بەخشرا.
خۆشەویستی و ڕێزگرتن لە پەیوەندییەکەیان وەک یەکەم خۆشەویستی پێغەمبەر محەمەد ﷺ، خاتوو خەدیجە، ماوەیەکی زۆر دوای مردنی لە دڵیدا بوو. هەروەها نزیکترین دڵسۆزی ئەو بوو و ئەو هاندان و پشتیوانییەی پێیدا کە پێویست بوو بۆ جێبەجێکردنی ڕۆڵی پێغەمبەرایەتی.
خۆشەویستی نێوانیان
خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ خۆشەویستییەکی هاوبەشیان هەبوو کە بێ کات و هەتاهەتایی بوو. پەیوەندییەکەیان لەسەر بنەمای ڕێزگرتن و متمانەی هاوبەش بوو، لە کاتە باش و خراپەکاندا لەگەڵ یەکتر بوون.
یەکەم کەس کە پشتگیری و هاندانی پێغەمبەر محەمەدی ﷺ کرد لە ئەرکەکەیدا خاتوو خەدیجە بوو، کە ئەو یارمەتییەی پێدا کە پێویست بوو بۆ بڵاوکردنەوەی ئیسلام. بە درێژایی ساڵەکانی پێشکەوتنی پێغەمبەر محەمەد ﷺ وەک پێغەمبەرێک، خاتوو خەدیجە لە تەنیشت ئەو ڕاوەستا و پشتیوانی هەستی پێشکەش کرد.
لە لایەکی دیکەوە، پێغەمبەر محەمەد ﷺ، خاتوو خەدیجەی بە ڕێز و حورمەتەوە گرت تەنانەت دوای مردنیشی. پێغەمبەر موحەمەد ﷺ ئەوەندە خاتوو خەدیجەی خۆشدەویست کە ژنی دیکەی نەهێنابوو لەو کاتەی کە خاتوو خەدیجە هێشتا لە ژیاندا بوو. دە ساڵ دوای بانگەشەی پێغەمبەر محەمەد ﷺ بۆ پێغەمبەرارەتی، خاتوو خەدیجە مرد، کە پێغەمبەر ﷺ خۆی ناشتی.
کاریگەری هاوسەرگیرییەکەیان
هاوسەرگیری نێوان خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ ڕووداوێکی گرنگ بوو لە مێژووی ئیسلامدا. پێش هاوسەرگیرییەکەی خاتوو خەدیجە ژنێکی بازرگانی دەوڵەمەند و سەرکەوتوو بوو کە بە درێژایی تەمەنی پێغەمبەر محەمەد ﷺ پشتیوانییەکی گرنگی پێشکەش بە پێغەمبەر ﷺ دەکرد.
خاتوو خەدیجە یەکەم کەس بوو کە ئیسلام قبوڵ بکات و یەکەم شایەتی پێغەمبەرایەتی موحەمەد ﷺ بوو. خۆڕاگری پێغەمبەر محەمەد لە ئەرکەکەی بۆ بڵاوکردنەوەی پەیامی ئیسلام بە شێوەیەکی بەرچاو یارمەتیدەر بوو بە پشتگیری و هاندانی خاتوو خەدیجە.
ساڵانی سەرەتای ئیسلام بە شێوەیەکی بەرچاو کاریگەری خاتوو خەدیجە دیاربوو. هەردوو پاڵپشتی دارایی و سۆزداری بۆ پێغەمبەر محەمەد ﷺ دابین دەکرد، ئەوە سامانەکەی بوو کە ڕێگەی پێدا تەرکیز بکاتە سەر جێبەجێکردنی ئەرکە پێشبینیکراوەکەی بەبێ ئەوەی خەمی داراییەکەی بێت.
خاتوو خەدیجە هەرگیز باوەڕی بە پێغەمبەرایەتییەکەی پێغەمبەر نەگۆڕی، کە ڕێگەی پێدا زاڵ بێت بەسەر ئەو زەحمەتییانەی کە لە ڕۆژانی سەرەتای ئیسلامدا ڕووبەڕووی بووەتەوە. هەروەها فێرکردن و کردارە سەرەتاییەکانی ئیسلام بە هاندان و سەرکردایەتی خاتوو خەدیجە دروست بوون.
تەنانەت دوای مردنیشی، کاریگەری هاوسەرگیری خاتوو خەدیجە لەگەڵ پێغەمبەر محەمەد ﷺ بەردەوام بوو. بە درێژایی ژیانی، پێغەمبەر محەمەد ﷺ بە خۆشەویستی و سوپاسگوزارییەوە بیری لێکردەوە. هەربۆیە خاتوو خەدیجە بە کەسایەتییەکی گرنگ دادەنرێت لە مێژووی ئیسلامدا.
کۆتایی
چیرۆکی خۆشەویستی نێوان خاتوو خەدیجە و پێغەمبەر محەمەد ﷺ و پەیوەندییەکەیان لەسەر بنەمای خۆشەویستی و متمانە و ڕێزگرتنی هاوبەش بوو، کە هەتا ئێستا ئیلهامێکە بۆ هاوسەرەکان.
