جوانترین سروشت لە جیهاندا

ناساندن

جوانترین سروشت لە جیهاندا (بە عەرەبی: أجمل طبيعة في العالم، بە ئینگلیزی: The most beautiful nature in the world)، بریتین لە کۆمەڵێک شوێنی جیاواز لە جیهاندا کە سوشتێکی جیاوازو سەرنج ڕاکێشیان هەیە.

جوانترین سروشت لە جیهاندا

١- کەناراوەکان:
لە جیهاندا چەندین کەناراو هەیە، هەندێکیان جوانترینیان ئەمانەی خوارەوەن:

• کەناری شاراوە پلایا دێل ئەمۆر لە مەکسیک، خەڵکی ناوچەکە پێی دەڵێن کەناری شاراوە، چونکە مەلەکردن تێیدا لە ڕێگەی دەرگایەکەوە دەکرێت کە بەڕووی ئاسماندا کراوە دەبێت، بە ئەڵقەیەکی بەردی جوان دەورە دراوە کە لە چاو دەچێت،لە هەر گەشتێکدا شەش سەردانکەر ڕێگەیان پێدەدرێت بچنە ناویەوە.
• کەناری ئانسێ سۆرس دی ئارجێنت لە سیشێڵ، زۆرجار وەک کەنار دەریایەکی زۆرترین وێنە لە جیهاندا پۆلێن دەکرێت، بە بەردی زەبەلاح و خاڵبەندی و خۆڵە سپییەکان و ئاوە ئارامەکانی و دارستانە سەوزەکان و دارخورماکانی تایبەتمەندە، هەروەها یەکێکە لە کەناراوەکانی زەریای هیندی.
• کەناری خۆرئاوابوون لە ویلایەتی کارۆلینای باکوور.
• کەناری شێڵ لە ڕۆژئاوای ئوسترالیا.
• کەناری لایم ڕیجیس لە ئینگلتەرا.

٢- دوورگەکان:
لە جیهاندا چەندین دوورگە هەن، هەندێکیان جوانترینیان ئەمانەن: 

• دوورگەکانی کەناری لە ئیسپانیا، ئەوروپییەکان لە وەرزی زستاندا لە دوورگەکانی کەناری کۆدەبنەوە بۆ ئەوەی بەدوای کەمێک تیشکی خۆردا بگەڕێن، بەو پێیەی پلەکانی گەرما لە نێوان ٢١ بۆ ٢٣.٨ پلەی سەدیدایە لە مانگەکانی کانوونی دووەم و شوبات، چیای تێیدەش دەکەوێتە یەکێک لە دوورگەکانی، کە بە یەکێک لە بەرزترین بەرزاییەکان دادەنرێت لە ئەورووپا لە زستاندا بە بەفر داپۆشراوە لە بەرانبەر ئاسمانی شین و دوورگەکانی کەناری دوورگەی گۆمێراش کە دوا شوێنە کە کۆلۆمبۆس پێش دەستپێکردنی گەشتەکەی لێی وەستاوە بۆ دۆزینەوەی ئەمریکا.
• دوورگەکانی سیلی لە ئینگلتەرا، چەند دوورگەیەکی بچووک لەخۆدەگرێت کە ڕوویان لە ناوچەی کۆرنواڵ کردووە، کە لەوێدا شەپۆلەکانی زەریای ئەتڵەسی دەیان گرێتەوە و بە جیهانێک دادەنرێت، بەو پێیەی سەدان دوورگە و درێژکراوەی بەردین لەخۆدەگرێت و دانیشتووانەکەی دەژین لەسەر پێنج لەوانە، جگە لە کەشوهەوای مامناوەندی ئەتڵەسییان کە پشتگیری لە گەشەکردنی گوڵی بەهار دەکات.
• دوورگەکانی لۆرد هۆو لە ئوسترالیا.
• دوورگەکانی دەریای ئەندامان لە تایلەند.
• دوورگەی کاپری لە ئیتاڵیا.

٣- دەریاچەکان:
لە جیهاندا چەندین دەریاچە هەن، هەندێکیان جوانترینیان ئەمانەی خوارەوەن: 

• دەریاچەی مۆرینی کەنەدی دەریاچەیەکی سەهۆڵبەندانە، دەکەوێتە ناو پارکە نەتەوەییەکەی بانف، قووڵیەکەی دەگاتە ١.٨ کیلۆمەتر، هەروەها بە یەکێک لە شوێنە گەشتیارییەکانی کەنەدا دادەنرێت کە زۆرترین گەشتیار سەردانی دەکەن و وێنەی لێدەگیرێت، گەشتیاران چێژ لە ڕێگا سروشتییەکانی وەردەگرن، کاتەکانیان بە کانۆ و ماسیگرتن و خلیسکێنەی سەر بەفر تێیدا بەسەردەبەن، ڕەنگدانەوەی سێبەری فیروزەیی لەسەر ڕووبەرەکان و بەردەکانی لە جوانترین دیمەنە سەرسوڕهێنەرەکانی ئەم دەریاچەیە، هەروەها بە گیانلەبەرە کێوییەکانی جیا دەکرێتەوە کە بریتین لە کۆتر، ورچ و چەندین ئاژەڵی دیکە، لە کاتێکدا قووڵایی قووڵترین خاڵی دەگاتە نزیکەی ١٤ مەتر.
• دەریاچەی چیای وان لە تاجیکستان، چیای وان زیاتر لە ٣٠ دەریاچەی جوانی هەیە، دەریاچەکان لە ڕووی قووڵی و قەبارە و دەستگەیشتن و پاکی لە یەکتر جیاوازن، دیمەنی ئاسمان تایبەتمەندە بەو پێیەی لە ڕەنگی وەنەوشەی تۆخەوە بۆ سەوز دەگۆڕدرێن، ئەمەش وادەکات لەگەڵ دەریاچە و شاخەکان سروشتێکی تایبەت دروست بێت.
• دەریاچەی پارکە نەتەوەییەکەی پلیتڤیچ، کرواتیا.

٤- تاڤگەکان:
تاڤگەکان لە جیهاندا زۆرن، هەندێکیان جوانترینیان ئەمانەی خوارەوەن:

• تاڤگەکانی ڤیکتۆریا، تاڤگەکانی ڤیکتۆریا دەکەوێتە سەر ڕووباری زامبێزی کە لە نێوان وڵاتانی زامبیا و زیمبابۆی هاوبەشە، درێژییەکەی زیاترە لە کیلۆمەترێک، بە ناوی شاژن ڤیکتۆریا ناونراوە، بە یەکێک لە حەوت سەرسوڕهێنەرە سروشتییەکانی جیهان دادەنرێت جگە لەوەش یونسکۆ بە میراتی جیهانی دەزانێت.
• تاڤگەکانی جۆگ هیندی: بە یەکێک لە ١١ باشترین تاڤگەکانی جیهان پۆلێن دەکرێت، هەروەها بە گرنگترین شوێنی گەشتیاری دادەنرێت لە وڵاتەکەدا، بەو پێیەی چەمی ئاوی تەنک لە بەرزای بەردینەوە بە دیمەنێکی سەرسوڕهێنەر دەڕژێت، بەرزییەکەی نزیکەی ٢٥٣ مەترە، تاڤگەکان بە گرنگییەکەیان بۆ کەرتی وزە جیا دەکرێنەوە، وەک چۆن بەنداوێکی بۆ بەرهەمهێنانی کارەبای ئاوی لەسەر دروستدەکرێت.

سەرچاوەکان

1. ئینسکلۆپیدیای زانیاری