ناوه‌ڕۆك
ناساندن
ئاڵۆزییەکانی برینی گەدە (بە ئینگلیزی: Complications of stomach ulcers، بە عەرەبی: مضاعفات قرحة المعدة) بە ڕێژەیەکی زۆر ناباون، بەڵام ئەگەر ڕوو بدەن دەکرێت زۆر جدی ببن. هەر بۆیە دیاریکردنی ئاڵۆزییەکان دەکرێت یارمەتیدەربێت لە ڕێگریکردن لە بەردەم ڕوودانیان.
باوترین ئاڵۆزییەکان
خوێنبەربوونی ناوەکی
خوێنبەربوونی ناوەکی باوترین ئاڵۆزی برینەکانی گەدەیە. لەوانەیە ڕووبدات کاتێک برینێک لە شوێنێکی لوولەکانی خوێن گەشە بکات.
خوێنبەربوون لەوانەیە:
- هێواشبێت، خوێنبەربوونی درێژخایەن، هەروەها ببێتە هۆی کەمخوێنی کە دەبێتە هۆی ماندووبوون، کورتبوونی هەناسە، کاڵبوونی پێست و خێرا لێدانی دڵ (یان لێدانی دڵی هەستپێکراو).
- خوێنبەربوونێکی خێرا و سەخت بێت، دەبێتە هۆی ڕشانەوەی خوێناوی یان تێپەڕاندنی پیسییەکی ڕەش و چەسپاو و تەڕ.
پێویستە سەردانی پزیشک بکەیت ئەگەر نیشانەکانی کەم خوێنیت هەبێت. هەروەها دەستبەجێ پەیوەندی بکە بە پزیشک یان نزیکترین ناوەندی تەندروستی، یان سەردانی نزیکترین بەشی ڕووداو و فریاکەوتن بکە، ئەگەر نیشانەکانی خوێنبەربوونی توندترت هەبوو.
چارەسەری خوێنبەربوونی ناوەکی
بەکارهێنانی ناوبینی گەدە بۆ دیاریکردنی هۆکاری خوێنبەربوونەکە و زۆرجار دەتوانرێت بە یارمەتی ناوبینی گەدە چارەسەری خوێنبەربوونەکە بکرێت بە ڕاگرتنی خوێنبەربوون. هەندێک جار نەشتەرکاری تایبەت کە لەژێر ڕێنمایی تیشکی ئێکس ئەنجام دەدرێت بەکاردێت بۆ ڕاگرتنی برینەکانی خوێنبەربوون، هەرچەندە لەوانەیە هەندێک جار نەشتەرکاری پێویست بێت بۆ چاککردنەوەی لوولەی خوێنی کارتێکراو. هەروەها لەوانەیە خوێن گواستنەوە پێویست بێت بۆ قەرەبووکردنەوەی ئەو خوێنەی لەدەستت داوە.
کونبوونی گەدە
ئاڵۆزییەکی دەگمەنی برینەکانی گەدە بریتییە لە برینی قوڵی گەدە، کە بە کونبوونی گەدە ناسراوە. ئەمە لەوانەیە زۆر جدی بێت چونکە ڕێگە بەو بەکتریایانە دەدات کە لە گەدەدا دەژین بۆ دەربازبوون و هەوکردنی ناو بۆشایی سک (peritoneum). ئەمە بە پێریتۆنیتس ناسراوە.
لە هەوکردنی بۆشایی سک، هەوکردنەکە دەتوانێت بە خێرایی بڵاوببێتەوە بۆ ناو خوێن پێش ئەوەی بڵاوببێتەوە بۆ ئەندامەکانی تر. هەروەها مەترسی شکستی چەندین ئەندامی هەیە و لەوانەیە کوشندە بێت ئەگەر چارەسەر نەکرێت. باوترین نیشانەی هەوکردنی ناو بۆشایی سک بریتییە لە ئازاری سک کە بەردەوامی خراپتر دەبێت.
ئەگەر ئەم جۆرە ئازارەت هەیە، دەستبەجێ پەیوەندی بکە بە پزیشکەوە. ئەگەر نەتتوانی ئەمە بکەیت، پەیوەندی بکە بە ناوەندی تەندروستی یان خزمەتگوزاری فریاکەوتنی خێرا. هەوکردنی بۆشایی سک نەخۆشییەکی لەناکاوە کە پێویستی بە نەخۆشخانە هەیە. لە هەندێک حاڵەتدا لەوانەیە نەشتەرکاری پێویست بێت.
بەربەستی دەروازەی گەدە
لە هەندێک حاڵەتدا، هەوکردنی برینەکانی گەدە یان هەڵئاوسان و جێهێشتنی شوێنی برینەکە دەکرێت ڕێگری لە خواردن بکەن لە ڕۆیشتن بەناو کۆئەندامی هەرسکردندا. کە ئەم حاڵەتە ئەمە بە بەربەستی دەروازەی گەدە ناسراوە.
نیشانەکان لەوانەیە بریتین لە:
- دووبارەبوونەوەی ڕشانەوە لەگەڵ بڕێکی زۆر لە ڕشانەوە کە خواردنی هەرسنەکراوی تێدابێت.
- هەستکردن بە هەڵئاوسان یان پڕبوون.
- هەستکردن بە تێربوون دوای خواردنی کەمتر لە ئاسایی
- لەدەستدانی کێش بە بێ هۆکار
دەتوانرێت ئامێری ناوبین بۆ پشتڕاستکردنەوەی بەربەستەکە بەکاربهێنرێت. ئەگەر بەربەستەکە بەهۆی هەوکردنەوە دروست بوو، ڕێگرییەکانی پەمپی پرۆتۆن (PPIs) یان دژە وەرگری H2 دەتوانرێت بەکاربهێنرێت بۆ کەمکردنەوەی ئاستی ترشی گەدە تا هەڵئاوسانەکە کەم دەبێتەوە.
ئەگەر بەربەستەکە بەهۆی شانەی برینەوە بێت، لەوانەیە نەشتەرکاری پێویست بێت بۆ چارەسەرکردنی، هەرچەندە هەندێک جار دەتوانرێت چارەسەر بکرێت بە تێپەڕاندنی باڵۆنێکی بچووک بەناو ناوبینێکدا بۆ فراوانکردنی شوێنی بەربەستەکە.
