ناوه‌ڕۆك
ناساندن
تووشبوون بە ڤایرۆسی ئیپستن باڕ (بە ئینگلیزی: infected with Epstein barr virus، بە عەرەبی: تُعدُّ العدوى بفيروس إبشتاين- بار (EBV)) تووشبوون بە ڤایرۆسی ئیپستن باڕ وەک هەریەک لە تووشبوون بە هەوکردنە ڤایرۆسییەکانی دیکە چەندین نیشانە و هۆکاری هەیە کە دەکرێت نیشانەکانی هاوشێوەی هەوکردنە ڤایرۆسییەکانی تریش بێت. بەڵام بێگومان هۆکاری تووشبوون بەم ڤایرۆسە جیاوازە.
ئایا ڤایرۆسی ئێپستن باڕ گواستراوە؟
بەڵێ، ڤایرۆسی ئێپستن باڕ گواستراوەیە. ڤایرۆسەکە دەتوانێت لە ماوەی هەوکردندا بڵاوببێتەوە (ئەو کاتەی کەسێک بەرکەوتنی هەیە بە ڤایرۆسەکە بۆ ئەو کاتەی کە نیشانەکان دەردەکەون، کە لە نێوان چوار بۆ شەش هەفتەدایە.
ڤایرۆسەکە بە ئاسانی لە ڕێگەی لیکەوە بڵاودەبێتەوە، بەڵام دەشکرێت بەناو شلەکانی تری جەستەدا بڵاوببێتەوە. دەتوانیت لە کەسێکی تووشبوو بە ڤایرۆسی ئیپسیتن باڕ تووشی ڤایرۆسەکە ببیت، لە کاتی:
- کۆکین یان پژمین
- ماچکردن
- پەیوەندی سێکسی (خوێن و تۆو)
- هاوبەشکردنی شتەکان وەک فڵچەی ددان، قاپی خواردن یان کوپ. هەروەها ئەو شتانەی کە منداڵێک لەوانەیە لە دەمی خۆیدا داینابێت یان لەبەری کردبێت
ئەگەر کەسێک تووشی ڤایرۆسی ئیپستن باڕ بووبێت، تەنانەت ئەگەر نیشانەکانیشی لێ دەرنەکەوتبێت دەکرێت ڤایرۆسەکە بگوازێتەوە بۆ کەسێکی ساغ. کاتێک تووشی ڤایرۆسەکە دەبیت، ڤایرۆسەکە لە جەستەدا دەمێنێتەوە لە دۆخێکی خەوتوودا (خەوتن یان ناچالاک). هەندێک ڕووداو دەتوانن ببنە هۆی ئەوەی کە ئیپستن باڕ چالاک بکەن و ئەمەش ببێتە هۆی گواستنەوەی بۆ کەسانی تر، کە لەوانەیە ببێتە هۆی نیشانەکان لە خانەخوێدا. ئەو ڕووداوانەی کە دەبنە هۆی چالاککردنەوەی ڤایرۆسی ئیپستن باڕ بریتین لە:
- فشاری دەروونی
- کۆئەندامی بەرگری لاواز
- گۆڕانی سووڕی مانگانە
- گۆڕانی هۆرمۆن
هۆکاری ڤایرۆسی ئێپستن باڕ چییە؟
بەرکەوتنی نزیک لە کەسێکەوە بۆ کەسێکێکی تووشبوو دەبێتە هۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی ئێپستن بار. ڤایرۆسەکە بە ئاسانی بڵاودەبێتەوە لە ڕێگەی لیک و شلەی تری جەستە وەک خوێن و تۆواو. هەروەها ڤایرۆسەکە دەتوانێت لە ڕێگەی خوێن گواستنەوە یان گواستنەوەی ئەندامەکانی جەستەوە بڵاوببێتەوە.
ڤایرۆسی ئێپستن باڕ چۆن کار دەکاتە سەر جەستە؟
ئەم ڤایرۆسە بە بیرخەرەوە خانەکان (لیمفەخانەی B) لە لەشدا دەبەسترێتەوە. بیرخەرەوە خانەکان جۆرێکن لە خڕۆکە سپییەکانی خوێن و یارمەتی بەرەنگاربوونەوەی هەوکردن دەدەن. کاتێک ڤایرۆسەکە بەم جۆرەی خڕۆکە سپییەکانی خوێن دەبەسترێتەوە، خانەکان ناتوانن بە باشی بەرەنگاری هەوکردن ببنەوە و بەمەش نیشانەکان دەبینیت.
نیشانەکانی ڤایرۆسی ئیپستن باڕ چین؟
نیشانەکان لە توندیدان بۆ هەر کەسێک کە بە ڤایرۆسی ئێپستن باڕ دەستنیشان دەکرێت. نیشانەکان بریتین لە:
- هەوکردنی قوڕگ و برینی قوڕگ.
- لاوازی و هەستکردن بە ماندوێتییەکی زۆر.
- تا.
- هەوکردنی لیمفە گرێکان (ئەندامێکی شێوەی گەنم لە ملدا).
- برینی سەر پێست
- گەورەبوونی سپڵ و جگەر
ئەو منداڵانەی کە تووشی ڤایرۆسی ئیپستن باڕ دەبن یان نیشانەکانیان هاوشێوەی نەخۆشییە کورتخایەنەکانن وەک هەڵامەت یان ئەنفلۆنزا. هەرزەکار یان گەورەکان کە ڤایرۆسەکەیان هەیە لەوانەیە نیشانەکانیان لە نێوان دوو بۆ چوار هەفتەدا نیشان بدەن، بەڵام نیشانەکان لەوانەیە بۆ چەند مانگێک بمێننەوە، بەتایبەتی ماندوویەتی.
ئایا نیشانەکانی ڤایرۆسی ئیپستن باڕ چالاک دەبنەوە؟
کاتێک تووشی ڤایرۆسی ئێپستن باڕ دەبیت، هەوکردنەکە (شاراوە دەبێت) ناچالاک دەبێت یان دەخەوێت. هەوکردنەکە لەوانەیە بەئاگا بێت (چالاکبوونەوە ڕوودەدات)، بەتایبەتی ئەگەر کۆئەندامی بەرگری لاواز بێت. هەندێک جار ڤایرۆسەکە نیشانەکانی لە خانەخوێدا دروست ناکات، بەڵام هێشتا دەکرێت بۆ کەسانی تر بگوازرێتەوە.
