ناوه‌ڕۆك
ناساندن
پشکنینی خوێنی MPV (بە عەرەبی: ما هو تحليل الدم mpv، بە ئینگلیزی: What is an MPV blood test) شیکاری خوێنی MPV، یان شیکاری قەبارەی پەڕەکانی خوێن، بەکاردێت بۆ پێوانەکردنی تێکڕای قەبارەی پەڕەکانی خوێن، وەک ناوەکە ئاماژەی پێدەکات، پەڕەکانی خوێن خانەیەکی بچووک و ڕەنگی زێڕینن کە یەکێکن لە پێکهاتە سەرەکییەکانی خوێن و چەندین ڕۆڵیان هەیە بە نموونە ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕێت لە پرۆسەی مەین بۆ وەستاندنی خوێنبەربوون. لە گەورەترین خانەکانی ناو مۆخی ئێسکەوە سەرچاوە دەگرێت کە بە مێگاکاریۆسایتی ناسراون. پەڕەکانی خوێن دەردەرێن بۆ ناو خوێن، لەوێ لەگەڵ باقی خانەکان دەسوڕێنەوە. پشکنینی خوێنی MPV بەزۆری بۆ لایەنێکی دیکەی پشکنینەکەیە پێی دەوترێت ژمارەی پەڕەکانی خوێن، کە کۆی ژمارەی پەڕەکانی ناو خوێندا دەپێوێت. ئەگەر پشکنینی ژمارەی پەڕەکانی خوێن ئاسایی بوو مەرج نییە ئەمە بەو مانایە بێت کە پشکنینی خوێنی MPV ئاساییە، چونکە دەکرێت بەرز یان نزم بێت.
هۆکارەکانی ئەنجامدانی شیکاری MPV
پشکنینی MPV وەک بەشێک لە پشکنینی تێکڕای خانەکانی خوێن (CBC) ئەنجام دەدرێت، کە پشکنینێکی ڕۆتینییە و ژماردنی تەواوی توخمە جۆراوجۆرەکانی خوێن نیشان دەدات، لەوانەش پەڕەکانی خوێن. دەکرێت پزیشک پێشنیاری پشکنینی MPV بکات، کە بەشدارە لە دەستنیشانکردن یان چاودێریکردنی زۆرێک لە تێکچوونەکانی خوێن، بە تایبەت کاتێک نیشانە پەیوەندیدارەکان دەردەکەون، لەوانە ئەمانەی خوارەوە:
- دوای برینێکی بچووک خوێنبەربوون بۆ ماوەیەکی زۆر بەردەوام دەبێت.
- خوێنبەربوون بە ئاسانی و زۆر.
- دەرکەوتنی پێشبینینەکراوی هەڵئاوساوییەکان.
- بە هێواشی چاکبوونەوەی برینەکان.
- خوێنبەربوونی لووت، هەروەها پێی دەوترێت خوێنبەربوونی لووت.
- دەرکەوتنی پێشبینینەکراوی پەڵەی بچووکی سوور یان وەنەوشەیی لەسەر پێست.
- ئاوسانی پەلەکان و ئازار لە کاتی دەست لێدان.
- هەستکردن بە گەرمی لە پێستدا.
چۆنیەتی ئەنجامدانی شیکاری MPV و مەترسییەکانی
پشکنینی MPV پێویستی بە هیچ ئامادەکارییەکی تایبەت نییە و ئەگەر پزیشک پێشنیاری ئەنجامدانی پشکنینی زیاتری کرد لەسەر هەمان نمونەی خوێن، ئەمە ڕەنگە پێویستی بە ڕۆژووگرتن هەبێت بۆ چەند کاتژمێرێک پێش پشکنینەکە. پشکنینەکە لەلایەن دابینکەری چاودێری تەندروستیەوە ئەنجام دەدرێت کە نمونەی خوێن لە خوێنبەرێک لە قۆڵدا وەردەگیرێت بە بەکارهێنانی دەرزییەکی بچووک، و دوای دانانی، ئەوە بڕێکی کەم خوێن لە بۆری تاقیکردنەوەدا کۆدەکرێتەوە، و شیکارییەکە بەزۆری کەمتر لە پێنج خولەک دەخایەنێت.
سەبارەت بە مەترسییەکانی پشکنینی MPV، نزیکە لە نەبوون، و مەترسییەکی زۆر کەمی پشکنینی خوێن هەیە بە گشتی، جا بۆ مەبەستی پشکنینی MPV بێت یان بە شێوەیەکی تر، چونکە لەوانەیە ببێتە هۆی ئازارێکی سووک، کەمێک تیژ، یان هەڵئاوسان و شینبوونەوە لە شوێنی دانانی دەرزییەکە، بەڵام بە خێرایی نامێنێت.
ئەنجامی پشکنینی خوێنی MPV
شیکاری تێکڕای ژمارەی خوێن نیشاندەری پەڕەکانی خوێن لەخۆدەگرێت کە وێنەیەکی تەواوتر دەدات لەوەی پەڕەکانی خوێن چۆنە، ئەمەش بەشدارە لە هەڵسەنگاندنی تەندروستی گشتی نەخۆشەکە، نیشاندەرەکان بریتین لە تێکڕای قەبارەی پەڕەکانی خوێن، وەک پێشتر باسمان کرد، و پێوانەکردنەکە لە پانایی دابەشکردنی پەڕەکانی خوێن (بە ئینگلیزی: پانی دابەشکردنی پەڕەکانی خوێن) بە کورتی (PDW). ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە چۆن پەڕەکانی خوێن لە قەبارەدا جیاوازن. مەودای ئاماژەی ئاسایی بۆ شیکارییەکان دەکرێت کەمێک لە تاقیگەیەکەوە بۆ تاقیگەیەکی تر جیاواز بێت. بەگشتی، مەودای ئاسایی بۆ ژمارەی پەڕيکانی خوێن لە نێوان ١٥٠.٠٠٠ بۆ ٤٥٠.٠٠٠ پەڕەکانی خوێنە لە هەر ملیلیترێکدا، تێکڕای قەبارەی پەڕەکانی خوێن لە نێوان ٨.٩ بۆ ١١.٨ فێمتۆلیتردایە، و پێوانەکردنی دابەشبوونی پەڕەکانی خوێن لە نێوان ٩.٦ بۆ ١٥.٣ فێمتۆلیتردایە.
ئاستی بەرزی MPV
ئاستی بەرزی MPV ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە پەڕەکانی ناو خوێن گەورەترن لە قەبارەی ئاسایی، و پەڕەی خوێنی گەورەتر چالاکترن لە هەندێک حاڵەتدا، ئەمە ڕەنگە ئاماژە بێت بۆ ئەوەی جەستە پەڕەی خوێنی زۆر بەرهەم دەهێنێت بەڵام ئاستی بەرزی MPV بەس نییە بۆ دەستنیشانکردنی تێکچوونە پەیوەندیدارەکان لەگەڵ پەڕەکانی خوێن، جگە لەوەش، پێویستە پشکنینی دیکە ئەنجام بدرێت، و لەنێو ئەو هۆکارانەی کە دەبنە هۆی زیادبوونی ئاستی MPV ئەمانەی خوارەوەن:
- کەمی ڤیتامین D، بەو پێیەی کەمی ئاستی ڤیتامین D لە خوێندا پەیوەندی بە ئاستی بەرزی MPV هەیە.
- قەڵەوی و تێکچوونەکانی تری گۆڕانکاری خۆراک؛ تا پێوەرەکانی بارستەی جەستە (کە ئاماژەیە بۆ کێش) بەرزتر دەبێتەوە، ئاستی MPV لە جەستەدا بەرزتر دەبێتەوە. جگە لەوەش، تێکچوونەکانی تری گۆڕانکاری خۆراک بەزۆری لەگەڵ ئاستی بەرزی MPVدا دەبن، نموونەیان بریتین لە: نەخۆشی شەکرە، بەرگری ئەنسۆلین و ئاستی بەرزی کۆلیسترۆڵ لە خوێندا.
- تێکچوونی غودەی دەرەقی: دەرکەوتووە کە ڕژێنی غودەی دەرەقی کەم چالاک و زۆر چالاک دوو حاڵەتن کە پەیوەندییان بە ئاستی بەرزی MPV هەیە.
- جۆرە زیادبوونێکی هۆکار نەزانراوی پەڕەکانی خوێن (ITP یان Idiopathic thrombocytopenic purpura)؛ نەخۆشییەکی بەرگری خۆکارە کە دژەتەنەکان هێرش دەکەنە سەر پەڕەکانی خوێن، پەیوەندی بە ئاستی بەرزی MPV هەیە.
- شێرپەنجەکانی خوێن کە هێواش گەشە دەکەن، پەیوەندییان بە ئاستی بەرزی MPV هەیە.
- هەندێک لە تێکچوونە بۆماوەییەکان دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی MPV و یەکێک لەو تێکچوونانە بریتییە لە تالاسیمیا کە نەخۆشییەکی بۆماوەییە و کاریگەری لەسەر خڕۆکە سوورەکانی خوێن دەبێت.
ئاستی کەمی MPV
کەمبوونەوەی ئاستی MPV لە جەستەدا لەوانەیە بەو مانایە بێت کە پەڕەکانی خوێن بچووکترن لە تێکڕا هەروەها ئاستی نزمیی MPV بەس نییە بۆ دەستنیشانکردنی تێکچوونەکانی پەیوەست بە پەڕەکانی خوێن، جگە لەوەش، دەبێت پشکنینی دیکە ئەنجام بدرێت لە نێوان هۆکارە ئەگەرییەکانی ئاستی نزمەکەی ئەمانەی خوارەوە دەگرنەوە:
نەخۆشیەکانی هەوکردن: زۆرێک لەوانە پەیوەندییان بە ئاستی کەمی MPV هەیە و نموونەکان بریتین لە: هەوکردنی جومگەی ڕۆماتیزمی، گوورگە سوورە، نەخۆشی هەوکردنی ڕیخۆڵە (IBD)، و تای دەریای ناوەڕاست.
لاوازی کارکردنی مۆخی ئێسک: بەو پێیەی هەندێک نەخۆشی هەیە کە کارکردنی مۆخی ئێسک لاواز دەکات، وەک کەمخوێنی ئەپلاستیک کە ڕێگری دەکات لە بەرهەمهێنانی پەڕەی خوێنی نوێ، بەمەش پەڕەکانی خوێنی کۆن زاڵ دەبن بەسەریاندا، بۆیە ئاستی MPV کەم دەبێتەوە.
ئەو دەرمانانەی چارەسەری کیمیایی کە خانەکان دەکوژن یان دابەشبوونیان کەم دەکەنەوە: ئەمەش لە بەرامبەردا بەرهەمهێنانی پەڕەکانی خوێن کەمدەکاتەوە و ئاستی MPV دادەبەزێنێت.
تێکچوونی مەینبوونی بۆماوەیی: بەو پێیەی هەندێک لەم تێکچوونانە دەبنە هۆی کەمبوونەوەی ئاستی MPV، و جێگای سەرنجە کە ئەم تێکچوونانە دەگمەنن.
هۆکارەکانی کاریگەر لەسەر شیکاری MPV
کۆمەڵێک هۆکار هەن کە دەکرێت کاریگەرییان لەسەر ئەنجامی شیکاری MPV و ژمارەی پەڕەکانی خوێن هەبێت، کە پێویستە لەبەرچاو بگیرێن بۆ ئەوەی هەر مەترسییەکی تەندروستی نەبێت کە ڕەنگە لە ئەنجامی هەڵە دەستنیشانکردنەوە بێت، واتە زۆر هۆکار هەن کە دەبنە هۆی زیادبوون یان کەمبوونەوەی لە ئاستی MPV بەڵام پەیوەندییان بە کێشەیەکەوە نییە یان پێویستی بە چارەسەرکردن هەبێت، هەرچەندە ڕەنگە هەندێکیان پێویستیان بە چارەسەرکردن هەبێت، و لەنێو ئەم هۆکارانەدا ئەمانەی خوارەوەن:
- ژیان لە بەرزاییە بەرزەکاندا لەوانەیە ببێتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی MPV، و ژیان لە بەرزاییە نزمەکاندا ڕەنگە ببێتە هۆی بەرزبوونەوەی ژمارەی پەڕەکانی خوێن.
- جگەرەکێشان و بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن و بەرزبوونەوەی ئاستی گلوکۆز دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی MPV بەتایبەت لە پیاواندا.
- حەبی ڕێگری لە دووگیانی و سوڕی مانگانە؛ ئەم هۆکارانە دەبنە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی MPV لە ژناندا.
- ئەنجامدانی چالاکیی جەستەیی ماندووکەر دەکرێت ببێتە هۆی زیادبوونی ژمارەی پەڕەکانی خوێن، ئەگەر ئەوەندە ماندوو بێت کە ببێتە هۆی پچڕانی شانەکان.
- خواردنی هەندێک دەرمان و چارەسەری گیایی لەوانەیە کاریگەری لەسەر ئەنجامی پشکنینەکە هەبێت.
