ناوه‌ڕۆك
ناساندن
هەکردنی ملی منداڵدان (بە ئینگلیزی: Cervicitis، بە عەرەبی: التهابُ عنق الرحم) بریتییە لە هەوکردنی بەشی خوارەوەی منداڵدان کە پێی دەوترێت ملی منداڵدان. یەکێکە لە نەخۆشییەکانی منداڵدان کە بە هۆی بەکتریاوە دروست دەبێت، کاریگەریی هەیە لەسەر دووگیانی و لە حاڵەتە تووندەکاندا دەبێتە هۆی نەزۆکی یان دەبێتە هۆی هەوکردنی خوێن و ناوچەی حەوز. ملی منداڵدان یەکێکە لە ئەندامە گرنگەکانی کۆئەندامی زاوزێ، لە بەشی خوارەوەی منداڵدان کە منداڵدان بە زێوە دەبەستێتەوە، ڕۆڵی گرنگی هەیە لە کاتی سوڕی مانگانە، دووگیانی، لەدایکبوونی کۆرپەلە و پاراستنی ئەندامەکانی دیکەی زاوزێ لە هەوکردن بەهۆی ڤایرۆس و بەکتریاوە.
نیشانەکان
لە کاتێکدا هەر ئافرەتێک لەوانەیە بە شێوەیەکی جیاواز نیشانەکانی هەبێت، بەڵام ئەمانەی خوارەوە باوترین نیشانەکانی هەوکردنی ملی منداڵدانن:
- خورانی ناوچەی زێ.
- ئازار لە سک و بەشی خوارەوەی پشت.
- ئازار لە کاتی میزکردن.
- بوونی دەردراوی ڕەنگ سەوز یان زەرد لە زێ.
- بوونی بۆنی ناخۆش.
- ئازار لە کاتی جووتبوون و خوێنبەربوون دوای جووتبوون و سووڕی مانگانە.
لە هەندێک کاتدا لەوانەیە نەخۆش هیچ نیشانەیەکی تێدادەرنەکەوێت تەواو بێ نیشانە بێت.
هۆکارەکانی تووشبوون
هۆکارە باوەکانی تووشبوون بە هەوکردنی ملی منداڵدان بریتییە لە:
- نەخۆشییە سێکسییە گواستراوەکان. زۆربەی کات هەوکردنە بەکتریایی و ڤایرۆسییەکان کە دەبنە هۆی هەوکردنی ملی منداڵدان لە ڕێگەی پەیوەندی سێکسییەوە دەگوازرێنەوە. ئەم هەوکردنە لەوانەیە ببێتە هۆی هەوکردنی گواستنەوەی سێکسی باو (STIs)، لەوانە گۆنۆریا، کلامیدیا، تریکۆمۆنیاسیس و هێرپسی زاوزێ.
- کاردانەوەی هەستیاری. هەستیاری بۆ دەرمانی دژە منداڵبوون یان بۆ لاتێکس لە کۆندۆم، لەوانەیە ببێتە هۆی هەوکردنی ملی منداڵدان. کاردانەوە بۆ بەرهەمەکانی پاکوخاوێنی ئافرەتان، وەک دووش یان ئەو بەرهەمانەی دەبێتە هۆی نەمانی بۆنی ئەندامی زاوزێی مێیینە دەتوانێت ببێتە هۆی ئەم هەوکردنە.
دەستنیشانکردن
لەگەڵ تەواوی مێژووی پزیشکی و تاقیکردنەوەی جەستەیی و حەوزی، هەروەها دەتوانیت ببێتە چارەسەرێک بۆ بۆ کلامیدیا، گۆنۆریا، هێرپس و تریکۆمۆنیاسیس. هەروەها پزیشک پشکنینی زێ ئەنجام دەدات بۆ ئەوەی بزانیت ئایا نەخۆشی هەوکردنی ملی منداڵدانت هەیە یاخود نا.
چارەسەرکردن
چارەسەری تایبەت بۆ هەوکردنی ملی منداڵدان لەلایەن دابینکەری چاودێری تەندروستی دیاری دەکرێت لەسەر بنەمای:
- تەمەن، تەندروستی گشتی و مێژووی پزیشکی.
- ڕێژەی نەخۆشییەکە.
- جۆر و توندی نیشانەکان.
- بەرگەگرتنی تۆ بۆ دەرمانێکی دیاریکراو، پڕۆسەکان یان چارەسەرەکان.
- چاوەڕوانییەکان بۆ کۆرسی نەخۆشییەکە.
چارەسەرەکان بریتیین لە کەمکردنەوەی نیشانەکان و ڕێگریکردن لە بڵاوبوونەوەی هەوکردنەکە و لەوانەیە ئەمانەی تێدا بێت:
- دژە بەکتریاکان (بۆ کوشتنی زیندەوەرە تووشبووەکان)
- چارەسەری سێکسی
ئەگەر هەوکردنەکە هۆکارەکەی بەکتریا بێت لەم کاتەدا ژن و پیاوەکەش دەبێت چارەسەر وەربگرن.
ئاڵۆزییەکان
ملی منداڵدان وەک بەربەستێک کاردەکات بۆ ڕێگریکردن لە بەکتریا و ڤایرۆسەکان لە چوونەژوورەوە بۆ ناو منداڵدان. کاتێک ملی منداڵدان تووش دەبێت، مەترسی تووشبوون بە نەخۆشییەکە زیاد دەکات بۆ ناو منداڵدان.
هەوکردنی ملی مندالدان کە بەهۆی گۆنۆریا یان کلامیدیاوە دروست دەبێت دەتوانێت بڵاوببێتەوە بۆ ناوپۆشی منداڵدان و جۆگەی فالووب، کە لە ئەنجامدا نەخۆشی هەوکردنی حەوز (PID) دروست دەبێت، کە هەوکردنی ئەندامەکانی زاوزێی مێینەیە کە دەتوانێت ببێتە هۆی کێشەی پیتێنی ئەگەر چارەسەر نەکرێت.
هەروەها هەوکردنی ملی منداڵدان دەتوانێت مەترسی تووشبوون بە ئایدز لە هاوبەشە سێکسییە تووشبووەکان زیاد بکات.
