ناوه‌ڕۆك
ناساندن
ئایا دەکرێت خوێن ڕەنگێکی جیاوازتر لە سووری هەبێت؟ (بە ئینگلیزی: Can blood have a different color than red، بە عەرەبی: هل يمكن أن يكون للدم لون مختلف عن الأحمر؟) کاتێک بیر لە خوێن دەکەیتەوە، ئەگەری ئەوە هەیە بیر لە ڕەنگی سوور بکەیتەوە. بەڵام لە ڕاستیدا خوێن بە ڕەنگی جۆراوجۆر بوونی هەیە، لەوانە سوور، شین، سەوز و مۆر. ئەم هەمەجۆرییە لە ڕەنگەکان دەتوانرێت بگەڕێتەوە بۆ ئەو گەردانەی پڕۆتین کە ئۆکسجین لە خوێندا هەڵدەگرن. پڕۆتینی جیاواز ڕەنگی جیاواز بەرهەم دەهێنێت.
خوێنی سوور Red blood
مرۆڤەکان لەگەڵ زۆربەی ئاژەڵەکانی تر بڕبڕەدارەکان، باڵندە، خشۆکەکان و ماسییەکان، خوێنی سووریان هەیە. هەموومان پڕۆتینی خوێن بەکاردەهێنین کە ئۆکسجین هەڵدەگرێت، کە بە هیمۆگلۆبین ناسراوە و ئاسنی تێدایە. ئەو ئاسنەی کە ڕەنگی سووری تاریکی لە جەستەدا بە خوێن دەدات. کاتێک خوێن بەرکەوتەی بە هەواوە دەبێت، ڕەنگی سووری ئەرخەوانی ئاڵ دەگۆڕێت. هەندێک کەس وادەردەکەوێت کە خوێنی شینیان لە خوێنبەرەکانیاندا هەیە. ئەمە تەنها خەیاڵێکی بیناییە کە بەهۆی ئەوەوە دروست دەبێت کە پێست فلتەری ڕووناکی دەکات.
خوێنی شین Blue Blood
زاراوەی خوێنی شین زۆرجار ئاماژە بەو کەسانە دەکات کە پەیوەندییان بە پاشا و شاژنەوە هەیە. بەڵام ئەو زیندەوەرانەی کە خوێنی ڕاستەقینەی شینیان هەیە دوورن لە شاهانەوە. ئەمانە بریتین لە هێلکە شەیتانۆکە، کرمە لیقە، جاڵجاڵۆکە، قرژاڵ، هەشت پێ و ئاژەڵێکی دیکەی دەریایی ناسراو بە سکوید (ماسیا مورەکەب). ئەو پڕۆتینانەی کە ئۆکسجین لەو بوونەوەرانەدا هەڵدەگرن پێیان دەوترێت هیمۆسیانین. لەجیاتی ئاسن، ئەم پرۆتینە مس لەخۆدەگرێت. خوێنەکە ڕوون دەردەکەوێت کاتێک ئۆکسجین هەڵناگرێت و شین دەبێت کاتێک ئۆکسجین هەڵدەگرێت.
خوێنی سەوز Green Blood
بوونەوەرەکانی زەوی کە خوێنی سەوزیان هەیە بریتین لە کرمی دەریایی شێوە ئەندێشەیی، هەندێک زەروو و کرمی زەوی. ئەم ئاژەڵانە پڕۆتینی خوێنیان هەیە بە ناوی کلۆرکرۆرین و وەک هیمۆگلۆبین وایە، بەڵام ئۆکسجین بە توندی ناگرێت، هەروەها بە ئازادی لە خوێندا دەسوڕێتەوە لەجیاتی ئەوەی لەناو خانەکانی خوێندا بێت.
خوێنی مۆر Purple Blood
کرمی عەلی بابا، کرمی بریستڵ کە بە کرمی دڕکاوی ناسراوە و دەک لیچس کە بە زالوو ناسراوە هەموویان لە زەریادا دەژین، پڕۆتینی هێمێرثرین بەکاردەهێنن بۆ هەڵگرتنی ئۆکسجین لە خوێندا. بەبێ ئۆکسجین، خوێنیان لە ڕەنگدا ڕوونە، کاتێک ئۆکسجین هەڵدەگرێت، دەبێتە مۆر.
